Ο πολιτισμός συνδετικός κρίκος μεταξύ των δυο χωρών

 

 

Ahmad Naderi, Πρέσβης Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στην Αθήνα: «Οι λαοί μας  οι δυο χώρες Ιράν – Ελλάς έχουν σχέσεις 2.500 ετών και πρέπει να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που δίνονται για να ενισχύσουμε τις διμερείς μας σχέσεις και την συνεργασία σε όλους τους τομείς» 

 

Μια υπέροχη βραδιά επιφύλασσε στους προσκεκλημένους της η Πρεσβεία της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στην Αθήνα και το Μορφωτικό Κέντρο της, την Τρίτη 12 Οκτωβρίου σε μια όμορφη και άψογα οργανωμένη εκδήλωση αφιέρωμα, υπό τον τίτλο «Η κοσμοθεωρία στην ποίηση του Χαφέζ», στο Διεθνή – Εθνικό ποιητή  του Ιράν Χαφέζ. Ο Πέρσης λυρικός  ποιητής της φόρμας Γκαζάλ, ήταν γεννημένος στην πόλη Σιράζ το 1315. Η ποίηση του μυστικιστή Χαφέζ δένει αρμονικά τον έρωτα, το κρασί, την αγάπη στο έργο Ντιβάν (συλλογή ποιημάτων). Η μέρα αυτή είναι για τους Ιρανούς σαν Εθνική γιορτή, υμνώντας τον κορυφαίο εκπρόσωπο της διαχρονικής αξίας της Ιρανικής λογοτεχνίας με εκδηλώσεις για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να θυμούνται οι παλαιότεροι ότι τα ποιήματά του θεωρούνται λογοτεχνικά αριστουργήματα. Το Ιράν, η χώρα με την ιστορία χιλιάδων ετών, των αρχαίων Περσών, του  Δαρείου και του Ξέρξη, των μεγάλων έργων ισλαμικής τέχνης για μια βραδιά άνοιξε τις πύλες του στους Έλληνες προσκαλώντας τους σε ένα μαγικό ταξίδι με ξεναγό τον σημαντικότερο εκπρόσωπο της Περσικής Ποίησης, τον Χαφέζ. 

 

Η φθινοπωρινή ψύχρα των προαστείων όσο ανέβαινες βόρεια, μακριά από το κέντρο της Αθήνας το σούρουπο, ήταν αισθητή. Βροχερή μέρα άλλωστε η περασμένη Τρίτη αλλά κάπου στα σύνορα Ψυχικού-Φιλοθέης, σε μια περιοχή γεμάτη πράσινο και ωραία θέα, αν και ουσιαστικά εισήλθαμε σε ξένο έδαφος καθότι οικία Πρέσβεως, εμείς νιώσαμε ζεστασιά σαν να είμασταν στο σπίτι μας. Αρχικά, ήταν η ευγενική υποδοχή μας στον κήπο του προαύλιου χώρου. Αμέσως μετά μας περίμενε στην είσοδο του κυρίως κτιρίου ο οικοδεσπότης, ο Πρέσβης της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στην Αθήνα, κ. Ahmad Naderi. Αρχοντικός και ευγενέστατος μας καλωσόρισε με την σοβαρότητα και ευπρέπεια που χαρακτηρίζει τους Ιρανούς. Μπαίνοντας μέσα στην πρεσβευτική κατοικία η ζεστή φιλοξενία των Ιρανών μας έκανε να θεωρούμε οτι βρεθήκαμε ξαφνικά στην Τεχεράνη. Ένα καλαίσθητο ντεκόρ από έπιπλα αντίκες και ιρανικά έργα τέχνης στους τοίχους. Η φιλική διάθεση από τους Ιρανούς διάχυτη, αισθανθήκαμε ξεχωριστοί με τον σεβασμό που μας επέδειξαν και καμαρώσαμε διπλά για την ελληνική καταγωγή μας για την οποία είμαστε πάντα υπερήφανοι και αντιληφθήκαμε πως το να είσαι Έλληνας είναι το καλύτερο διαβατήριο στο Ιράν. Οι περισσότεροι παρόντες Ιρανοί ήταν και άριστοι γνώστες της Ελληνικής γλώσσας, δείγμα του θαυμασμού και της εκτίμησης που έχει το Διπλωματικό Σώμα του Ιράν στους Έλληνες αναγνωρίζοντας την ανωτερότητα  και την αξία της γλώσσας μας και τους ευχαριστούμε θερμώς για αυτό. Προσκεκλημένοι ήταν Διπλωμάτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, μεταξύ άλλων και εκπρόσωποι της Δραματικής Τέχνης, Πανεπιστημιακοί καθηγητές και υψηλόβαθμοι ιεράρχες της Ελλαδικής Εκκλησίας. Καθώς προχωρούσαμε, στο βάθος της αίθουσας όπου θα ελάμβανε χώρα η εκδήλωση λίγο μετά, αντικρύσαμε την τρίχρωμη με το κόκκινο Έμβλημα σημαία της φίλης χώρας να κοσμεί τον χώρο και στα δεξιά του βάθρου των ομιλητών να είναι αναρτημένες φωτογραφίες ηγετικών φυσιογνωμιών των νεότερων χρόνων του Ιράν. Τις έβλεπες και ταξίδευες στον χρόνο των Ιρανικών πολιτικών γεγονότων.

 

Η πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση που είχε ετοιμάσει το Μορφωτικό τμήμα της Πρεσβείας του Ιράν ξεκίνησε με τη φράση που χρησιμοποιούν παραδοσιακά: «Εις όνομα του Θεού» καθότι το θρησκευτικό στοιχείο στο Ιράν είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη καθημερινότητα του λαού. Συνέχισε με μια σύντομη εναρκτήρια προβολή βίντεο με πλάνα από σημαντικά ιρανικά γεγονότα, ακολούθως με  αξιοθέατα του Ιράν που σχετίζονται με την ζωή του ποιητή Χαφέζ, με έντονο το παραδοσιακό στοιχείο στην αρχιτεκτονική τους και στίχους από τα ποιήματά του που αγγίζουν άμεσα την ψυχή του ανθρώπου με την ευαισθησία που τους διαπνέει. Όλα αυτά υπό το ευχάριστο άκουσμα της περσικής γλώσσας, την οποία αν και δεν καταλαβαίναμε, παρακολουθούσαμε στην οθόνη την μετάφραση από τα Φαρσί σε υπότιτλους, ούσα επιβλητική και εύηχη μετέφερε στον ακροατή κάτι από την αίγλη της αρχαίας Περσικής αυτοκρατορίας και βεβαίως με ιρανική μουσική υπόκρουση. Τον λόγο  πήρε ο Μορφωτικός Σύμβουλος της Πρεσβείας της Ι.Δ. του Ιράν στην Αθήνα Δρ. Mahdi Nik Khah Ghomi αναλαμβάνοντας την αρχική μας ξενάγηση στον ονειρικό κόσμο των ποιημάτων του Χαφέζ.  «Ο ποιητής είχε αποτυπώσει τα βασικά ιρανοισλαμικά χαρακτηριστικά στο έργο του. Αναζήτηση της ειρήνης, εσωτερική γαλήνη, ψυχική ηρεμία. Όταν έρχεσαι σε επαφή με την ποίηση του Χαφέζ δεν υπάρχει μόνο η αισθητική απόλαυση αλλά νιώθεις την ψυχική ανάταση.» Αυτά ήταν μερικά από τα στοιχεία που μας ανέφερε ο κ. Ghomi για το έργο του Χαφέζ κατά την ομιλία του.

 

Για το έργο του Χαφέζ αναφέρθηκε μεταξύ άλλων η καθηγήτρια και πρώην Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Ισμήνη Κριάρη. Υπενθυμίζεται ότι το έτος 2017 είχε ανοίξει τμήμα Ιρανολογίας και Περσικής Λογοτεχνίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο σε συνεργασία με το Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας του Ιράν, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε φοιτητές να έρθουν σε επαφή με την γλώσσα αλλά και εν γένει τον πολιτισμό του Ιράν.  Η κ. Κριάρη τόνισε ότι η έμπνευση  στην ποίηση του Χαφέζ είναι η φύση και μας υπογράμμισε ότι η λέξη παράδεισος προέρχεται από την περσική γλώσσα. Αναφερόμενη στο έργο του Ιρανού ποιητή, την επιρροή που άσκησε στην μουσική αλλά και στις άλλες τέχνες επεσήμανε: «Η ποίησή του ήταν μοναδική». Για να συμπληρώσει στη συνέχεια: «Θεωρούν τον Χαφέζ τον ποιητή των ποιητών. Δίνει την χαρά της ζωής στα ποιήματά του».

 

Λίγο αργότερα, το λόγο πήρε ο Πρέσβης του Ιράν κ. Ahmad Naderi, απαγγέλοντας στίχους του Χαφέζ στην μητρική του γλώσσα αλλά με ταυτόχρονη μετάφραση, αποκαλώντας τον Χαφέζ «Ο ηγέτης της Περσικής Ποίησης και Λογοτεχνίας». Συνέχισε λέγοντας: «Αν και έχουν περάσει αιώνες από τον θάνατό του, τα ποιήματά του έχουν περάσει από γενιά σε γενιά. Έχει μια ξεχωριστή θέση μεταξύ των Περσέφωνων ποιητών» για να προσθέσει ακολούθως ότι: «Η ποίησή του έχει διεισδύσει στο λαό. Ο Ιρανικός λαός θεωρεί ότι ο Χαφέζ είναι γνώστης των καλά κρυμμένων μυστικών». Ο κ. Naderi συνεχίζοντας την αναφορά του στο έργο του Πέρση λυρικού ποιητή πρόσθεσε ότι: «Η αθάνατη ποίησή του έχει περάσει τα γεωγραφικά όρια. Πολλοί ποιητές του Δυτικού κόσμου τον έχουν χαρακτηρίσει ως τον ποιητή των ποιητών. Τα ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στις ευρωπαϊκές γλώσσες.» Επεκτείνοντας  τις επισημάνσεις του για τον Πέρση ποιητή ο Ιρανός Πρέσβης έδωσε έμφαση στο ότι: «Τα λόγια του Χαφέζ έχουν εισχωρήσει στην καρδιά και την ψυχή. Το μυστικό της αθανασίας των ποιημάτων του είναι ότι ο λόγος του Χαφέζ αποτελεί ύμνο στην αγάπη και τη ζωή. Για τον Χαφέζ η αγάπη είναι η ζωή. Η φύση και το πεπρωμένο είναι η αγάπη. Δεν είναι απλά ερωτευμένος αλλά είναι ο ποιητής της αγάπης. Θέλει αγάπη για όλους τους ανθρώπους του κόσμου. Μια αγάπη που ενώνει όλους τους ανθρώπους για πάντα. Αθάνατος είναι εκείνος που στην καρδιά του ζει η αγάπη.» Ολοκληρώνοντας την μνεία του στο έργο του Χαφέζ ο κ. Πρέσβης προσκάλεσε τους παρευρισκόμενους και σε μελλοντικές  εκδηλώσεις για τους Ιρανούς ποιητές.

 

Ακολούθως, η σκυτάλη πέρασε στον έμπειρο Διπλωμάτη, Σύμβουλο ε.τ. του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, ειδικό επί Πολιτιστικών Θεμάτων κ. Κωνσταντίνο Πασσάλη, με 12ετή εμπειρία στην Ελληνική Πρεσβεία της Τεχεράνης. «Χαφέζ ορίζεται αυτός που ξέρει το Κοράνι απ΄έξω», υπογράμμισε ο Διπλωμάτης επί τιμή. «Τα στοιχεία της αγάπης και του κρασιού χαρακτηρίζουν την ποίηση του Χαφέζ στο έργο ΝΤΙΒΑΝ» συμπλήρωσε. Επίσης, έκανε αναφορά  στην ειδική εκδήλωση για τα 50 χρόνια από τον θάνατο του Έλληνα συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη το 2007 στο Ιράν τονίζοντας οτι το έργο του Έλληνα λογοτέχνη χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στη χώρα της μακρινής Ανατολής. Επιπροσθέτως, επεσήμανε ότι έχει τιμηθεί ο ιρανικός κινηματογράφος στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, μίλησε για τον Διαθρησκευτικό Διάλογο αναφέροντας ότι είχε προσκληθεί παλαιότερα σε αυτόν και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Τέλος, έδωσε ιδιαίτερο βάρος στις πολύ καλές σχέσεις μεταξύ Ιρανών και Ελλήνων.

 

Στη συνέχεια, μια ακόμα προβολή βίντεο μας συνεπήρε στον ονειρικό κόσμο του Χαφέζ, βυθίζοντάς μας στην μαγεία της μυστηριακής Ανατολής σαν να μεταφερόμασταν αιώνες πίσω,  ακούγοντας και την γλώσσα του Ιράν με τη ζωντάνια και  την ενεργητικότητά της. Όπως μάθαμε, στο Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας του Ιράν διδάσκεται η περσική γλώσσα για κάθε ενδιαφερόμενο. «Αγάπησα την ιρανική κουλτούρα και ξεκίνησα να μαθαίνω τη γλώσσα» τόνισε και η ηθοποιός κ.Χριστίνα Σωτηρίου. Η ταλαντούχα Ελληνίδα ηθοποιός που ήταν προσκεκλημένη στην εκδήλωση εμφανίζεται σε ιρανική τηλεοπτική σειρά όπως και ο γνωστός ηθοποιός  κ.Γιάννης Σπαλιάρας επίσης παρών στην βραδιά για τον Χαφέζ, μαζί με άλλους γνωστούς Έλληνες εκπροσώπους της Δραματικής Τέχνης.

 

Η βραδιά με τις ομιλίες και την προβολή οπτικοακουστικού υλικού κατέληξε στον διαπολιτισμικό διάλογο. Είναι άλλωστε το ζητούμενο, η καλύτερη οδός ώστε οι δύο λαοί Ιρανοί και Έλληνες να γνωρίσουν ο ένας τον άλλο. Με την ολοκλήρωση των ομιλιών ο κ. Πρέσβης παρέθεσε δεξίωση προς τιμήν των προσκεκλημένων. Ιρανικά εδέσματα, νοστιμότατες σπεσιαλιτέ, ένας ωραίος συνδυασμός τερπνού μετά του ωφελίμου απλωνόταν στη ρομαντική  σάλα με τον ωραίο μπουφέ. Μια σκέτη γευστική πρόκληση που περιελάμβανε kabab koubideh, ghormeh sabzi, tahchin, jouje kabab, ρύζι με σαφράν και πολλές άλλες λιχουδιές. Όλα αυτά αγναντεύοντας από την μεγάλη βεράντα της πρεσβευτικής κατοικίας την πανέμορφη θέα της βραδινής Αθήνας από τα σύνορα Ψυχικού-Φιλοθέης με την νυχτερινή αύρα από το κοντινό δάσος να δίνει ένα ιδιαίτερο τόνο στην ατμόσφαιρα.

 

Ήταν η κατάλληλη στιγμή να μιλήσουμε για λίγο δια ζώσης με τον Πρέσβη κ. Ahmad Naderi, αν και ήταν περιζήτητος όλο το βράδυ. Όλοι ήθελαν να τον ευχαριστήσουν και να τον συγχαρούν για την όμορφη εκδήλωση. Μας αφιέρωσε λίγα λεπτά για να μας μιλήσει  για το σπουδαίο έργο του Χαφέζ αλλά και για τις διμερείς σχέσεις Ιράν – Ελλάδος αφού μας ευχαρίστησε για την παρουσία μας στη λογοτεχνική συγκέντρωση προς τιμήν του Ιρανού ποιητή.  «Σήμερα στο Ιράν είναι η μέρα του Χαφέζ. Είναι από τους πλέον γνωστούς και διαπρεπείς Ιρανούς ποιητές που το έργο του έχει διεισδύσει εις βάθος στην ζωή των Ιρανών.

 

Αν και έχει πεθάνει αιώνες πριν ωστόσω το έργο του, τα ποιήματά του είναι ακόμα ζωντανά. Είναι αξιοσημείωτο ότι το βιβλίο του με τη συλλογή ποιημάτων «Ντιβάν», είναι σε όλα τα Ιρανικά σπίτια. Οι Ιρανοί  έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον ποιητή και το έργο του γιατί μιλάει εις βάθος για την ζωή, τον έρωτα και την αγάπη. Έτσι, αποφασίσαμε στην όμορφη Ελλάδα, την χώρα με τον σπουδαίο πολιτισμό να διοργανώσουμε την αποψινή συνάντηση προς τιμήν του ποιητή μας. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που βρήκε ανταπόκριση η πρωτοβουλία μας και συμμετείχαν άνθρωποι από όλες τις πτυχές της κοινωνίας, από την πολιτική, την εκκλησία, τον πολιτισμό. Ελπίζω αυτές οι εκδηλώσεις να είναι γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των δυο λαών.

 

Οι λαοί μας οι δυο χώρες Ιράν – Ελλάς έχουν σχέσεις 2.500 ετών και πρέπει να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που δίνονται για να ενισχύσουμε τις διμερείς μας σχέσεις και την συνεργασία σε όλους τους τομείς. Ήταν επίσης μεγάλη χαρά για μένα να ακούσω Έλληνες, ανθρώπους του Πολιτισμού να μιλούν  για τον Ιρανό ποιητή απόψε» τόνισε κλείνοντας ο κ. Naderi.

 

Λίγο μετά είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε κατ΄ιδίαν από τον Μορφωτικό Σύμβουλο της Πρεσβείας του Ιράν Δρ. Mahdi Nik Khah Ghomi τη δική του άποψη για το έργο του Χαφέζ. Ο κ. Ghomi με τη σειρά του μας ευχαρίστησε για την παρουσία μας στην όμορφη βραδιά-αφιέρωμα στην ποίηση του Χαφέζ και μας επεσήμανε ότι: «Η μέρα είναι αφιερωμένη στον ποιητή Χαφέζ, έναν ποιητή που μας προσφέρει και μας διδάσκει αγάπη, καλοσύνη και στοργή. Συγκεντρωθήκαμε απόψε εδώ  Έλληνες και Ιρανοί για να τιμήσουμε αυτόν τον σπουδαίο ποιητή. Το έργο του Χαφέζ «Ντιβάν» είναι ένα βιβλίο που βρίσκεται δίπλα από τα ιερά βιβλία όπως το Κοράνι σε κάθε ιρανικό σπίτι. Όλοι οι Ιρανοί ξέρουν τουλάχιστον μερικά αποσπάσματα και στίχους από τα ποιήματα του Χαφέζ. Θεωρώ ότι το μεγαλύτερο δώρο που μας δίνει ο Χαφέζ είναι η γαλήνη και η εσωτερική ηρεμία. Ας ελπίσουμε σύντομα με την βοήθεια μεταφραστών που είναι γνώστες της Περσικής και της Ελληνικής γλώσσας να μεταφράσουμε το έργο Ντιβάν του Χαφέζ και στα ελληνικά.»

 

Ήταν η πρώτη φορά που μας εδόθη η ευκαιρία να γνωρίσουμε τους Ιρανούς από κοντά. Διακρίνονται για την ευγένειά τους, την ευρεία παιδεία τους, μπορείς να μιλήσεις μαζί τους για οποιοδήποτε θέμα, είναι πλήρως ενημερωμένοι για τα πάντα. Τους ευχαριστήσαμε για την τιμή που μας έκαναν να μας προσκαλέσουν στην ενδιαφέρουσα εκδήλωση για την ποίηση του Χαφέζ. Ελπίζουμε  κι εμείς, σε σύντομο χρονικό διάστημα, το Ντιβάν του Χαφέζ να κοσμεί τα ράφια των εδώ βιβλιοπωλείων και έτσι να δοθεί η ευκαιρία στους Έλληνες  λάτρεις της ποίησης να γνωρίσουν από κοντά το σπουδαίο αυτό λογοτεχνικό έργο όχι απλά του Ιρανικού αλλά του Παγκόσμιου Πολιτισμού και να θυμόμαστε όλοι ότι η ποίηση μας φέρνει πιο κοντά!  Από τη δική μας πλευρά, ευχόμαστε να έχουμε εκ νέου την ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα για την Ιρανική κουλτούρα, τη συνέχεια της μεγάλης περσικής πολιτιστικής κληρονομιάς που μεταφέρουν οι Ιρανοί από γενιά σε γενιά ώστε  να τα προβάλλουμε εδώ για τους αναγνώστες του Diplomatic Point.