Το Χαμάμ Χαν της Γιάντζτ παρουσιάζει τις λεπτομέρειες της μηχανικής για την κατασκευή ενός δημόσιου κτηρίου.

Στο παρελθόν, όταν δεν υπήρχε σύστημα υδραυλικής εγκατάστασης, κανένα σπίτι – εκτός από τα σπίτια των ηγεμόνων και των πλουσίων – δεν διέθετε ιδιωτικό λουτρό. Για τον λόγο αυτό, σε κάθε συνοικία κατασκευάζονταν δημόσια λουτρά που εξυπηρετούσαν τους κατοίκους. Σήμερα, ορισμένα από αυτά τα ιστορικά λουτρά διατηρούνται σε διάφορες πόλεις της χώρας και θεωρούνται μνημεία ιστορικής σημασίας. Το Χαμάμ Χαν της Γιάντζτ αποτελεί ένα από αυτά τα ιστορικά λουτρά και είναι το σημαντικότερο λουτρό της πόλης, τοποθετημένο δίπλα στο Τζαμί του Μολλά Ισμαήλ.

Χαρακτηριστικά του Χαμάμ Χαν της Γιάντζτ
Η κατασκευή του Χαμάμ Χαν χρονολογείται από την εποχή των Κατζαρίδων (19ος αιώνας). Σύμφωνα με μια επιγραφή στο κτίριο, η κατασκευή του ξεκίνησε με εντολή του Μοχαμάντ Ταγκί Χαν Μπαφκί, τότε κυβερνήτη της Γιάντζτ, και ολοκληρώθηκε το 1833 μ.Χ. Ο Μοχαμάντ Ταγκί Μπαφκί ήταν ο αρχηγός μιας μεγάλης οικογένειας που στην πόλη ήταν γνωστή ως Χανίν.
Το λουτρό είναι επίσης γνωστό ως «Γκαρμάμπε Νουρ» και καταλαμβάνει έκταση 1170 τετραγωνικών μέτρων με υπόγειο χώρο 900 τ.μ. Δώδεκα χρόνια μετά την ολοκλήρωση του, ανακατασκευάστηκε πλήρως, συμπεριλαμβανομένης της ζωγραφικής στους τοίχους.

Το Χαμάμ Χαν βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τα γύρω κτίρια, για να διευκολύνεται η τροφοδοσία με νερό. Οι τοίχοι και η οροφή έχουν μονωθεί με τεχνικές της εποχής για να διατηρούν τη θερμότητα. Η χαμηλότερη θέση μειώνει την ανταλλαγή θερμότητας, κρατώντας τον χώρο ζεστό και αυξάνοντας την ανθεκτικότητα του κτιρίου, περιορίζοντας τις ζημιές σε σεισμούς ή καθιζήσεις.
Τα παλιά λουτρά, εκτός από την υγιεινή, αποτελούσαν και χώρους ψυχαγωγίας και κοινωνικής συνάθροισης. Η εγγύτητα του Χαμάμ Χαν στην Πλατεία Χαν, τις αγορές κεραμικών και την κεντρική αγορά της Γιάντζτ προσφέρει στους επισκέπτες την ευκαιρία να δουν πολλά ιστορικά μνημεία μαζί. Τα τελευταία περίπου 30 χρόνια, το Χαμάμ Χαν λειτουργεί ως παραδοσιακή ταβέρνα.

Αρχιτεκτονική του Χαμάμ Χαν
Ως δημόσιο λουτρό, η διακόσμηση δεν ήταν υπερβολική, αν και υπάρχουν διακοσμητικά στοιχεία σε διάφορα σημεία. Λόγω της υψηλής υγρασίας, χρησιμοποιήθηκαν τα καλύτερα υλικά και πλακίδια. Το Χαμάμ Χαν διαθέτει τους βασικούς χώρους ενός παραδοσιακού λουτρού:

• Σερμπίνε (αίθουσα υποδοχής): ο μεγαλύτερος χώρος, με καθίσματα και χώρο για αλλαγή ρούχων, φωτιζόμενος από φεγγίτη.

• Δάλανος (διάδρομος): ο σύνδεσμος με τη Σερμπίνε.

• Γκαρμάχανα (θερμαινόμενη αίθουσα): χώρος πλυσίματος, με τέσσερις ορθογώνιες κολόνες που στηρίζουν τον θόλο.

• Σάχ-νεσίν (ενδιάμεσος χώρος): συνδέει την αίθουσα με την πισίνα, με ζωγραφιές από το Σαχναμέ του Φερντουσί στους τοίχους.

• Χαζίνε (δεξαμενή νερού): συνδέει την θερμαινόμενη αίθουσα με τον χώρο του φούρνου.

• Γκάβρου (ανοιχτός χώρος άντλησης νερού): εδώ τραβιέται το νερό από το πηγάδι.

Καταγραφή ως ιστορικό μνημείο
Το Χαμάμ Χαν της Γιάντζτ καταχωρήθηκε στον Εθνικό Κατάλογο Μνημείων του Ιράν το 1999.