Αβικέννας: Ο Άνθρωπος που η Ιστορία θα Θυμάται για Πάντα

Αμπού Αλί Σίνα, ευρέως γνωστός στη Δύση ως Αβικέννας και επίσης γνωστός ως Σεΐχης αλ-Ραΐς, ήταν ιατρός, επιστήμονας, φιλόσοφος, αστρονόμος, συγγραφέας, μαθηματικός και χημικός. Αυτός ο Ιρανός επιστήμονας γεννήθηκε το 980 μ.Χ. και έγινε ο μεγαλύτερος επιστήμονας του αιώνα του. Ήταν εξαιρετικός ιατρικός εμπειρογνώμονας, γι’ αυτό και αποκαλέστηκε «Πατέρας της Ιατρικής». Τα βιβλία του «Qanun» (Ο Κανόνας της Ιατρικής), που αφορά την επιστήμη της ιατρικής, «Shifa» (Το Βιβλίο της Θεραπείας), μια φιλοσοφική εγκυκλοπαίδεια, και το «Daneshnameh-ye Alai», για τη λογική, τη μεταφυσική, τις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά, συγκαταλέγονται στα σπουδαιότερα έργα του. Δημιούργησε τα έργα του κατά τη Χρυσή Εποχή του Ισλάμ. Έμαθε Νομοθεσία από τον Ισμαήλ Ζαχέντ και λογική και γεωμετρία από τον Αμπού Αμπντουλάχ Ταμπάρι Νατλί. Μέχρι την ηλικία των 10 ετών, είχε απομνημονεύσει πλήρως το Κοράνι και ήταν δάσκαλος στη λογοτεχνία, τη γεωμετρία, τα μαθηματικά και τη μορφολογία της αραβικής γλώσσας. Σαν παιδί, μελέτησε επίσης βιβλία όπως τα Στοιχεία του Ευκλείδη, το βιβλίο του Πορφύριου «Εισαγωγή στη Λογική και τη Φιλοσοφία» και τον Αλμαγέστη του Πτολεμαίου υπό την επίβλεψη των δασκάλων του. Μελέτησε τη Μεταφυσική του Αριστοτέλη πάνω από 40 φορές, αλλά δεν κατάφερε να την κατανοήσει πλήρως. Ωστόσο, η ανάγνωση της ανάλυσης του αλ-Φαράμπι για τη Μεταφυσική του Αριστοτέλη (Iqraz) του επέτρεψε να βρει τις απαντήσεις που αναζητούσε. Σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να μελετήσει τα έργα ιατρών που ζούσαν πριν από αυτόν και έμαθε την ιατρική σε νεαρή ηλικία. Κατάφερε να θεραπεύσει τον ηγεμόνα των Σαμανιδών, Ισμαήλ-Ι. Ως ανταμοιβή, του παραχωρήθηκε πλήρης πρόσβαση στη βασιλική βιβλιοθήκη των Σαμανιδών, γεγονός που ενίσχυσε τις γνώσεις του σε διάφορες επιστήμες.

Φιλοσοφική Σχολή Σκέψης του Αβικέννα

Η φιλοσοφική σχολή του Αβικέννα επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τόσο την Ισλαμική φιλοσοφία όσο και τις ευρωπαϊκές φιλοσοφίες των μεσαιωνικών αιώνων. Η φιλοσοφική σκέψη του αποτελεί σύνθεση των πιο θεμελιωδών στοιχείων της αριστοτελικής φιλοσοφίας με ορισμένα στοιχεία της νεοπλατωνικής ιδεολογίας, σε σχέση με τον θρησκευτικό/ισλαμικό κόσμο. Παρ’ όλα αυτά, ο Αβικέννας ήταν αναμφισβήτητα πιστός στις ιδέες του Αριστοτέλη και τον αποκαλούσε «δάσκαλο της σοφίας και δάσκαλο όλων των φιλοσόφων».

Ωστόσο, μπορεί να ειπωθεί πως ο Αβικέννας δεν ακολούθησε τυφλά τον Αριστοτέλη. Αντίθετα, ανάλυσε δημιουργικά τις θεμελιώδεις αρχές της αριστοτελικής φιλοσοφίας και επιχείρησε να ξεκαθαρίσει τις ασάφειες γύρω από αυτήν. Προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, επεκτείνοντας τις ιδέες του Αριστοτέλη και προσθέτοντας νέες γνώσεις στη φιλοσοφία του. Στόχευε να δημιουργήσει μια νέα φιλοσοφική σχολή, χρησιμοποιώντας στοιχεία από τη φιλοσοφία του Πλωτίνου και τη νεοπλατωνική σχολή. Ωστόσο, η μοίρα είχε άλλα σχέδια: ο πρόωρος θάνατός του άφησε τις προσπάθειές του ημιτελείς. Ο Αβικέννας αποκαλούσε τη φιλοσοφία του «Ανατολική Σοφία» ή «Ανατολική Φιλοσοφία». Μελετητές έχουν εκφράσει ποικίλες απόψεις για τη φιλοσοφία του από τον θάνατό του. Ένας Ιταλός ανατολιστής με το όνομα Ναλίννο ήταν ο πρώτος που εξέφρασε γνώμη για τις σκέψεις του Αβικέννα σε ένα άρθρο με τίτλο «Η Ανατολική Φιλοσοφία του Αβικέννα», που δημοσιεύτηκε σε ιταλικό περιοδικό με τίτλο «Eastern Studies Journal». Ο Ναλίννο υποστηρίζει ότι ο Αβικέννας επέμενε στην «Ανατολική φιλοσοφία» αντί για την «φιλοσοφία των Διαφωτιστών».

Η Μοίρα του Αβικέννα

Κατόπιν αιτήματος του Ιμπν αλ-Χαμμάρ, ο Αβικέννας έγραψε το πρώτο του φιλοσοφικό έργο σε ηλικία 21 ετών, με τίτλο «αλ-Αρούζια». Μετά τον θάνατο του πατέρα του, αποφάσισε να αφιερώσει τον περισσότερο χρόνο του στη δημόσια υπηρεσία και διορίστηκε υπουργός αρκετές φορές. Η ισχυρή του θέση προκάλεσε τη ζήλια πολλών. Φυλακίστηκε και πέρασε κάποιο διάστημα στη φυλακή, αλλά τελικά κατάφερε να δραπετεύσει. Στη συνέχεια μετέβη στο Γκοργκαν και πέρασε τον χρόνο του γράφοντας. Ο Αμπού Ομπάιντ αλ-Τζουζτζάνι ήταν μαθητής του τότε και τον βοήθησε να γράψει τη βιογραφία του. Ο Αβικέννας μετακόμισε στη Ρέι, όπου υπηρέτησε επί μακρόν τον Ματζντ αλ-Ντάουλα. Αργότερα ταξίδεψε στο Χαμεδάν και έγραψε το βιβλίο «Ο Κανόνας της Ιατρικής». Δίδαξε μαθητές όπως ο Αμπού αλ-Χασάν Μπαχμανγιάρ μπιν Μαρζμπάν, ο Αμπού Ομπάιντ αλ-Τζουζτζάνι και ο Αμπού Αμπντουλάχ Μασούμι. Είχε μια διάσημη συζήτηση με τον Αμπού Σαΐντ Αμπού αλ-Χάιρ. Τα λογοτεχνικά έργα του Αβικέννα περιλαμβάνουν πάνω από 20 βιβλία, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα «Daneshnameh-ye Alai» και «Περί της Επιστήμης του Παλμού». Τελικά πέθανε το 1037 στο Χαμεδάν, όπου και τάφηκε. Ένα μνημείο ανεγέρθηκε στον τάφο του χίλια χρόνια μετά τη γέννησή του, χάρη στην Εθνική Εταιρεία Μνημείων του Ιράν. Το μνημείο χαρακτηρίστηκε εθνικό μνημείο το 1997 και βρίσκεται στο κέντρο του Χαμεδάν. Στο εθνικό ημερολόγιο του Ιράν, η 23η Αυγούστου τιμάται ως «Εθνική Ημέρα Ιατρών» προς τιμήν του Αβικέννα.