Το Εθνικό Μουσείο Χαλιών του Ιράν είναι μια εκδήλωση της τέχνης και του πολιτισμού της ιρανικής γης.

Το Μουσείο Χαλιών του Ιράν: Ένας καθρέφτης της τέχνης και του πολιτισμού της ιρανικής γης

Το χαλί θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά και καλλιτεχνικά έργα της ιρανικής γης. Για αυτόν τον λόγο, το Μουσείο Χαλιών του Ιράν πρέπει να θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της χώρας.

Αναμφίβολα, αν μελετήσουμε την ιρανική τέχνη, το χαλί θα αποτελέσει ένα από τα ομορφότερα και πληρέστερα παραδείγματά της. Οι Ιρανοί έμαθαν την τέχνη της ύφανσης των χαλιών από την αρχαιότητα και κατάφεραν να την εξελίξουν σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Σ' ολόκληρο το Ιράν, τα χαλιά υφαίνονται με διαφορετικούς τρόπους και έχουν αποκτήσει μια ξεχωριστή ταυτότητα, ανάλογα με τη γεωγραφία και τον πολιτισμό κάθε περιοχής. Έτσι, η σημασία του Μουσείου Χαλιών του Ιράν στην κατανόηση της τέχνης και του πολιτισμού του τόπου καθίσταται ξεκάθαρη.

Στο Μουσείο Χαλιών του Ιράν, το οποίο λειτουργεί από το 1979 μέχρι σήμερα, μπορεί κανείς να δει διάφορους τύπους ιρανικών χαλιών σε έναν χώρο 3.400 τετραγωνικών μέτρων. Η κατασκευή του κτηρίου ξεκίνησε το 1961. Αρχικά, προοριζόταν να γίνει μια γκαλερί χαλιών, αλλά παρέμεινε εγκαταλελειμμένο για 15 χρόνια, μέχρι που μετά από πλήρεις επισκευές και αλλαγές μετατράπηκε σε μουσείο.

Ο σχεδιαστής του κτιρίου είναι ο Αμπντολαζίζ Φαρμανφαρμαϊάν. Ο ιδιαίτερος αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του μουσείου θυμίζει εξωτερικά έναν αργαλειό, μια έξυπνη χρήση αρχιτεκτονικών στοιχείων που καθιστά το κτίριο εναρμονισμένο με τα έργα που εκτίθενται στο εσωτερικό του.

Από τι αποτελείται το Μουσείο Χαλιών του Ιράν;

Το μουσείο διαθέτει δύο ορόφους, στους οποίους εκτίθενται χαλιά, κιλίμια και χειροποίητα υφαντά. Η αίθουσα του πρώτου ορόφου φιλοξενεί τη μόνιμη έκθεση, ενώ ο δεύτερος όροφος είναι αφιερωμένος σε περιοδικές εκθέσεις χαλιών ή σχετικών αντικειμένων. Στον πρώτο όροφο μπορούν να παρουσιαστούν μέχρι και 150 τεμάχια, από τα οποία συνήθως εκτίθενται 135 εξαιρετικά δείγματα περσικών χαλιών.

Το Μουσείο Χαλιών του Ιράν αποτελεί σημείο προβολής της τέχνης των Ιρανών στην κατασκευή χαλιών, κιλιμιών και χειροποίητων υφαντών.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα παλαιότερα δείγματα της συλλογής χρονολογούνται από την εποχή των Σαφαβιδών. Παράλληλα, εκτίθενται και σύγχρονα έργα, τα οποία ξεχωρίζουν για την ποιότητα και τον σχεδιασμό τους. Στο μουσείο μπορεί κανείς να δει σπάνια παραδοσιακά σχέδια, στα οποία περιλαμβάνονται πορτραίτα, μπουτέ (μοτίβο με σταγόνα), τριγωνικά μοτίβα (σιτρούνι) και ζωικές παραστάσεις.

Ένα από τα εντυπωσιακότερα εκθέματα του μουσείου είναι τα λεγόμενα «πολωνικά χαλιά», τα οποία υφάνθηκαν κατά την εποχή των Σαφαβιδών κατόπιν παραγγελίας της πολωνικής αυλής. Ανάμεσα στα πιο αξιόλογα εκθέματα είναι τα πολυτελή ταπισερί της Ταμπρίζ και χαλιά με απεικονίσεις από το έπος Σαχναμέ του Μπαϊσονκίρι.

Ένα ακόμη ξεχωριστό στοιχείο του μουσείου είναι η πλούσια βιβλιοθήκη του, η οποία περιλαμβάνει περίπου 3.500 τίτλους βιβλίων σε διάφορες γλώσσες, όπως περσικά, αγγλικά, αραβικά, γαλλικά και γερμανικά, με αντικείμενο τα χαλιά και την ιρανική τέχνη. Επιπλέον, το μουσείο διαθέτει κινηματογραφική αίθουσα, όπου προβάλλονται ντοκιμαντέρ και ταινίες για την τέχνη της υφαντικής και του σχεδιασμού μοτίβων σε κιλίμια.

Αντικείμενα στο Μουσείο Χαλιών του Ιράν

Γενικά, όλα τα χαλιά του μουσείου μπορούν να χωριστούν σε δύο κύριες κατηγορίες:

• Αστικά χαλιά, τα οποία υφάνθηκαν σε μεγάλες πόλεις –παραδοσιακά κέντρα της χαλιουργίας– όπως η Κασάν, το Κερμάν, το Ισφαχάν, η Ταμπρίζ, το Χορασάν, το Κουρδιστάν κ.ά.

• Φυλετικά/νομαδικά χαλιά, τα οποία υφάνθηκαν σε διάφορες περιοχές: βορειοδυτικά (χαλιά των Σαχσεβάν), δυτικά (Μπαχτιάρι, Κούρδοι, Λουρ), βορειοανατολικά (Τουρκμένοι), και νοτιοανατολικά (χαλιά των Μπαλούχων).

Φωτογραφία ενός από τα παλαιότερα χαλιά του μουσείου, που υφάνθηκε κατόπιν παραγγελίας, με πορτρέτα προσώπων.

Στο μουσείο μπορεί επίσης να δει κανείς αντικείμενα από τα παρακείμενα στη χαλιουργία επαγγέλματα. Ανάμεσα σ’ αυτά είναι η βαφική, με φυσικά υλικά και βαφές που εκτίθενται, νήματα, εργαλεία ύφανσης και αργαλειοί – είτε όρθιοι είτε οριζόντιοι.

Στην είσοδο της κύριας αίθουσας του πρώτου ορόφου υπάρχει ένας χάρτης με τα πιο γνωστά κέντρα ύφανσης χαλιών στο Ιράν. Κατά την επίσκεψη, υπάρχει η δυνατότητα να γνωρίσει κανείς και τις τεχνικές ύφανσης των περσικών χαλιών.

Πού βρίσκεται το Μουσείο Χαλιών του Ιράν;

Η τοποθεσία του μουσείου στο κέντρο της Τεχεράνης το καθιστά εύκολα προσβάσιμο. Είναι χτισμένο στη βόρεια πλευρά του Πάρκου Λάλε, ενός από τα μεγαλύτερα πάρκα της πόλης.