Το Μουσείο Νερού της Γιάζντ: μια έκθεση αφιερωμένη στην ανθρώπινη προσπάθεια για τη συνέχιση της ζωής.

Μουσείο Νερού της Γιάζντ: Έκθεση της ανθρώπινης προσπάθειας για επιβίωση

Η πόλη Γιάζντ, μία από τις ερημικές πόλεις του Ιράν, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εξασφάλιση υδάτινων πόρων λόγω της ξηρής ατμόσφαιρας και των χαμηλών βροχοπτώσεων. Από πολύ παλιά, οι κάτοικοι αυτής της γης επινόησαν μεθόδους μεταφοράς νερού ώστε αυτός ο πολύτιμος πόρος να χρησιμοποιείται με τη μέγιστη αποδοτικότητα και τη μικρότερη δυνατή απώλεια. Το Μουσείο Νερού της Γιάζντ αποτελεί ένα ζωντανό μνημείο της προσπάθειας των ανθρώπων της ερήμου, επί αιώνες, να αποκτήσουν πρόσβαση σε ζωτικής σημασίας νερό.

Το μουσείο αυτό βρίσκεται βόρεια της ιστορικής πλατείας Αμίρ Τσακμάκ και ιδρύθηκε το 2000 (1379 στο περσικό ημερολόγιο) στην κατοικία των Κελαχουντούζ.

Η αρχιτεκτονική του Μουσείου Νερού της Γιάζντ

Η κατοικία Κελαχουντούζ, στην οποία στεγάζεται το μουσείο, χτίστηκε στα τέλη της δυναστείας των Κατζάρ (19ος αιώνας) από έναν γνωστό έμπορο της πόλης, τον Χατζή Ακμπάρ Κελαχουντούζ. Από αρχιτεκτονική άποψη, είναι ένα από τα λεγόμενα "καλυμμένα" σπίτια και διαθέτει εσωτερικό και εξωτερικό τμήμα, με συνολική επιφάνεια 720 τ.μ., απλωμένη σε πέντε επίπεδα.

Κάθε επίπεδο του μουσείου έχει και τη δική του χρήση:

• 1ος όροφος: Από αυτόν τον όροφο διέρχονται διακλαδώσεις δύο αρδευτικών καναλιών (κανάτ) – του Ραχιμάμπαντ και του Ζαρτς. Το κανάτ του Ζαρτς είναι ένα από τα αρχαιότερα της Γιάζντ, ηλικίας περίπου 2.000 ετών και μήκους 75 χλμ., και εξακολουθεί να έχει ροή νερού.

• 2ος όροφος: Βρίσκεται 10 μέτρα κάτω από το έδαφος και έχει οκταγωνική δομή. Η θερμοκρασία εδώ είναι έως και 20 βαθμούς χαμηλότερη από το εξωτερικό περιβάλλον, γι’ αυτό και χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση τροφίμων. Υπάρχει μια δεξαμενή (παιάμπ) γεμάτη με δροσερό νερό από το κανάτ. Στο ταβάνι, υπάρχει ένα ξύλινο καλάθι για την αποθήκευση τροφίμων όπως τυρί και λάδι, καθώς και γάντζοι από τους οποίους κρεμούσαν κρέατα.

• 3ος όροφος: Πρόκειται για το υπόγειο της οικίας, με πολλούς διαδρόμους και δωμάτια που χρησιμοποιούνταν ως καλοκαιρινή κατοικία για τα μέλη της οικογένειας.

• 4ος όροφος (ισόγειο): Εδώ βρίσκονται το σαλόνι με πέντε παράθυρα, δωμάτιο με πύργο ανέμου, τραπεζαρία, κουζίνα, αποθήκες, δύο δεξαμενές και οι χώροι των υπηρέτων. Οι τοίχοι είναι διακοσμημένοι με γυψοτεχνία, καθρέφτες και φυτικά και ζωικά μοτίβα.

• 5ος όροφος (ταράτσα): Υπάρχει ένα πηγάδι με μηχανισμό τροχού για άντληση νερού από τα λεγόμενα "σαράντα γκαζ" πηγάδια, για πόση και καθαριότητα.

Μετατροπή της κατοικίας σε μουσείο

Η ιδέα ίδρυσης του Μουσείου Νερού της Γιάζντ παρουσιάστηκε το 1999 (1378 στο περσικό ημερολόγιο) και ένα χρόνο αργότερα, η κατοικία Κελαχουντούζ μετατράπηκε σε μουσείο με εκθέματα σχετικά με την εξαγωγή και μεταφορά νερού.

Πήλινη στάμνα που χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση και ψύξη του νερού.

Η επιλογή αυτής της κατοικίας οφείλεται σε δύο βασικά πλεονεκτήματα:

1. Βρίσκεται κοντά στην πλατεία Αμίρ Τσακμάκ, έναν από τους κύριους τουριστικούς προορισμούς της Γιάζντ, και διαθέτει εντυπωσιακή αρχιτεκτονική και διακόσμηση.

2. Περιλαμβάνει πολλές εγκαταστάσεις υδροδότησης, όπως παιάμπ, κρύο υπόγειο, πηγάδι, τροχό, δεξαμενές και κανάτ.

Το Μουσείο Νερού της Γιάζντ και τα εκθέματά του

Το μουσείο φιλοξενεί περίπου 200 αντικείμενα σχετιζόμενα με διάφορα στάδια εξαγωγής και μεταφοράς νερού. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

• Εργαλεία για τη διάνοιξη κανάτ,

• Ιστορικά έγγραφα για τα κανάτ,

• Εργαλεία φωτισμού και μεταφοράς νερού και τροφής,

• Στάμνες, δοχεία, τροχοί πηγαδιών και ασκιά,

• Σκεύη για τη διανομή νερού (όπως τα "τας" και "σαρτζέ"),

• Εργαλεία που χρησιμοποιούν τη δύναμη του νερού (όπως τροχοί νερόμυλων).

Αυτά τα αντικείμενα είναι φτιαγμένα από χαλκό, ορείχαλκο, γυαλί, πηλό και ξύλο.

Ο παλαιότερος εξοπλισμός του μουσείου είναι τα λυχνάρια με λάδι, τα οποία αποτελούνταν από βαμβακερό φυτίλι και δεξαμενή καύσιμου. Υπάρχουν επίσης λυχνάρια καραμίντ (καρβίδιο), φτιαγμένα από λευκό πέτρωμα που μοιάζει με ασβεστόλιθο.

Ένα παραδοσιακό δοχείο για την άντληση νερού από βαθιά πηγάδια.

Στο μουσείο φυλάσσεται επίσης ένα υδραυλικό ρολόι, γνωστό ως "Σαμποουκσί". Πρόκειται για ένα εργαλείο μέτρησης του χρόνου με βάση την ποσότητα νερού: ένα χάλκινο μπολ με τρύπα στον πάτο που βυθιζόταν σε μεγαλύτερο δοχείο νερού και σταδιακά γέμιζε. Το γεμάτο μπολ θεωρούταν μονάδα μέτρησης και χρησιμοποιούταν για τον χρονικό υπολογισμό της κατανομής του νερού μεταξύ των χρηστών.

Τα εκθέματα του Μουσείου Νερού της Γιάζντ αποκαλύπτουν τη μεγαλοφυΐα των Ιρανών και των κατοίκων των ερημικών περιοχών του Ιράν, οι οποίοι κατάφεραν να εξασφαλίσουν νερό και να επιβιώσουν, ακόμα και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες.