Τα καραβάνσερα του Γιαζντ, μια διαρκής κληρονομιά για την ανθρωπότητα

Τα καραβάνσερα του Γιαζντ, μια διαρκής κληρονομιά για την ανθρωπότητα

Τα καραβάνσερα θεωρούνταν ένας από τους κύριους θεσμούς επικοινωνίας και εμπορίου στην παλιά Περσία. Αυτές οι κατασκευές, που διέθεταν δωμάτια για τη διαμονή των ταξιδιωτών, είχαν συνήθως παρόμοια αρχιτεκτονική μορφή. Στα καραβάνσερα, έμποροι και ταξιδιώτες από διάφορα μέρη συγκεντρώνονταν για να συναντηθούν, ανταλλάσσοντας πολιτιστικές και οικονομικές εμπειρίες. Αυτό το χαρακτηριστικό φαίνεται καθαρά σε ταξιδιωτικά ημερολόγια Περσών και Ευρωπαίων περιηγητών. Έτσι, τα καραβάνσερα πρέπει να θεωρηθούν κάτι περισσότερο από απλά ξενώνες και να αναγνωριστούν για τις πολιτιστικές και πολιτισμικές τους λειτουργίες.

Η ιστορία των περσικών καραβάνσερων χρονολογείται από την αρχαιότητα. Η ύπαρξή τους συνέβαλε σημαντικά στην ασφάλεια των δρόμων και στην ευκολία των ταξιδιών και του εμπορίου. Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Σαφαβιδών (16ος και 17ος αιώνας), όταν επικρατούσε σχετική σταθερότητα στην Περσία, δόθηκε μεγάλη προσοχή στην κατασκευή καραβάνσερων. Ιδιαίτερα στην εποχή του Σαχ Αμπάς Σαφαβί (1587-1629), κατασκευάστηκαν πολλά καραβάνσερα που ακόμα σήμερα φέρουν το όνομά του σε πολλές πόλεις της χώρας.

Τον Σεπτέμβριο του 2023, στην 45η σύνοδο της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO που πραγματοποιήθηκε στη Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, 54 καραβάνσερα με τον τίτλο «Περσικά Καραβάνσερα» καταχωρήθηκαν στον παγκόσμιο κατάλογο κληρονομιάς. Αυτά βρίσκονται σε 24 επαρχίες του Ιράν. Από αυτά, έξι καραβάνσερα βρίσκονται στην επαρχία Γιαζντ, μια από τις πιο αρχαίες και ερημικές περιοχές του Ιράν, και το καθένα ξεχωρίζει από διάφορες πλευρές μεταξύ των καταχωρημένων καραβάνσερων.

Καραβάνσερο Ζεϊντίν

Η αρχιτεκτονική των περισσότερων περσικών καραβάνσερων είναι τετράγωνη ή ορθογώνια, αλλά το καραβάνσερο Ζεϊντίν είναι το μόνο που έχει κατασκευαστεί σε στρογγυλό σχήμα. Ονομάστηκε έτσι από τον Ζεϊντίν Γκαντζαλί Χαν Ριγκ, τον τότε ηγεμόνα του Κερμάν, που το έχτισε στην εποχή των Σαφαβιδών. Βρίσκεται στην κομητεία Μεχριζ. Πέντε ημικυκλικοί πύργοι παρατηρήσεων γύρω από το κτίριο χρησιμοποιούνταν για την παρακολούθηση και το άναμμα φωτιάς για την καθοδήγηση των ταξιδιωτών. Το καραβάνσερο καταχωρήθηκε ως εθνικό μνημείο το 1972. Για να φτάσετε εκεί, πρέπει να ταξιδέψετε περίπου 60 χιλιόμετρα από την πόλη Γιαζντ στον δρόμο προς Κερμάν.

Καραβάνσερο Σαχ Αμπάσι της Μιμπέντ

Αυτό το καραβάνσερο ήταν μέρος των κτιρίων που υποστήριζαν την οδική κυκλοφορία από τη Ρέι προς το Κερμάν. Περιλαμβάνει χώρο για τους ταχυδρόμους (τσαπάρ), δεξαμενή νερού και παγοθάλαμο, δείγματα της εκτεταμένης χρήσης του. Κατασκευάστηκε με τέσσερις ιβάνας και με τούβλα. Τα βασικά μέρη περιλαμβάνουν την είσοδο (χαστι), την κεντρική αυλή, το υγρό δωμάτιο (χωζχάνε) και καλυμμένους χώρους για διαμονή ταξιδιωτών και ζώων. Καταχωρήθηκε ως εθνικό μνημείο το 1978.

Αργυρό Καραβάνσερο Αντζίρε

Αυτό το καραβάνσερο ανήκει στην περίοδο των Κατζάρ (19ος αιώνας) και βρίσκεται στην κομητεία Αρντάκαν, στην οδό μεταξύ Σαγκάντ και Ταμπάς. Σε απόσταση 500 μέτρων υπάρχει άλλο καραβάνσερο γνωστό ως «πέτρινο». Περιλαμβάνει πύργους και τούβλινα διακοσμητικά. Όπως δηλώνει και το όνομά του, τούβλα είναι το βασικό υλικό κατασκευής.

Πέτρινο Καραβάνσερο Αντζίρε

Παλαιότερο από το αδερφό του, το αργυρό καραβάνσερο, χρονολογείται από την εποχή των Ιλχανιδών (13ος-14ος αιώνας) και θεωρείται το παλαιότερο καραβάνσερο στην επαρχία Γιαζντ. Καταχωρήθηκε ως εθνικό μνημείο το 1999. Η κύρια κατασκευή είναι από πέτρα, αν και τούβλα έχουν χρησιμοποιηθεί σε σημεία, όπως η είσοδος.

Καραβάνσερο Ραστί της Ακντά

Ιδρύθηκε από έναν έμπορο του Γιαζντ, τον Χατζ Αμπούλκασέμ Γιαζντί, που έζησε την εποχή των Κατζάρ. Η αρχιτεκτονική του θυμίζει τα καραβάνσερα της εποχής των Σαφαβιδών. Καταχωρήθηκε ως εθνικό μνημείο το 1999.

Καραβάνσερο Χοράνεγκ

Βρίσκεται επίσης στην κομητεία Αρντάκαν. Η δεξαμενή στην κεντρική αυλή είναι γραφική και ήσυχη. Γύρω από την αυλή υπάρχουν δωμάτια για τη διαμονή ταξιδιωτών, τα οποία συνδέονται μέσω ιβάνων στην κεντρική αυλή. Καταχωρήθηκε ως εθνικό μνημείο το 2000.