Το μαυροφορεμένο μαυσωλείο του Αλί και οι απαράμιλλες διακοσμήσεις του τρούλου του

Το μαυσωλείο Αλί Σιαχπούς και οι απαράμιλλες διακοσμήσεις του τρούλου

Το μαυσωλείο Αλί Σιαχπούς βρίσκεται στην πόλη Τεμπρίζ, σε μια περιοχή με το ίδιο όνομα. Είναι διάσημο για τις διακοσμήσεις στην οροφή του τρούλου του και θεωρείται ένα από τα εντυπωσιακά δείγματα της ιρανικής τέχνης.

Ποιος ήταν ο Αλί Σιαχπούς;
Το όνομα του Σέιχ Σαφεντίν Αρντιμπίλι είναι πολύ γνωστό στην ιστορία του Ιράν, καθώς ήταν ο πρόγονος των Σαφαβιδών βασιλέων και ιδρυτής μιας μοναστικής κοινότητας (χανκά) στην Αρντίμπιλ, της οποίας οι διδασκαλίες απέκτησαν πολλούς μαθητές μέσα σε αιώνες.
Ο Χαουέτζε Αλάαλντιν Αλί Σιαχπούς γεννήθηκε το 1391 μ.Χ. (794 Χιτζρί) και πέθανε το 1427 μ.Χ. (825 Χιτζρί), ωστόσο μέσα σε αυτή τη σύντομη ζωή απέκτησε πολλούς μαθητές. Ήταν εγγονός του Σέιχ Σαφεντίν και ανέλαβε τη διεύθυνση της κοινότητας των Σαφαβιδών μετά τον πατέρα του, που ήταν γιος του Σέιχ Σαφεντίν.
Ο Αλί Σιαχπούς έζησε κατά την περίοδο της εξουσίας του Τιμούρ Λενγκ (Ταμερλάνου) και κατάφερε να απελευθερώσει φυλές από την περιοχή της Συρίας από την εξουσία του. Αυτές οι φυλές αργότερα ονομάστηκαν Κεζαλμπάς και βοήθησαν τους Σαφαβίδες να ανέλθουν στην εξουσία.
Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, το παρατσούκλι «Σιαχπούς» (μαυροφορεμένος) δόθηκε στον Αλί λόγω των πολιτικών του αγώνων, και οι οπαδοί του υιοθέτησαν επίσης μαύρα ενδύματα.
Εκτός από το μαυσωλείο στην πόλη Τεμπρίζ, υπάρχει και ένας τάφος που του αποδίδεται στην περιοχή Ρουντμπαντ του νομού Ντεζφούλ, στην επαρχία Χουζεστάν. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στην πόλη Καζιμίν (Ιράκ), ο Αλί Σιαχπούς είδε σε όνειρο τον Ιμάμη Τζοάντ, τον ένατο ηγέτη των Σιιτών, και έλαβε εντολή να πάει στο Ντεζφούλ και να εγκατασταθεί εκεί, στην περιοχή που σήμερα θεωρείται ο τάφος του.
Κάποια ιστορικά κείμενα αναφέρουν ότι ο Αλί Σιαχπούς ταξίδεψε στην Παλαιστίνη για να διαδώσει τη θρησκευτική του παράδοση και εκεί αρρώστησε και πέθανε.
Πάντως είναι σίγουρο ότι, λόγω της σχετικής ηρεμίας της πολιτικής κατάστασης εκείνη την εποχή, πέτυχε σημαντικά αποτελέσματα στη διάδοση των ιδεών του. Είχε επίσης ταλέντο στην ποίηση και άφησε πίσω του ποιητικό έργο. Μετά το θάνατό του, τον διαδέχτηκε ο γιος του Ιμπραήμ.
Ο Αλί Σιαχπούς ήταν προπάππους του Σαχ Ισμαήλ Σαφαβί, που ίδρυσε τη δυναστεία των Σαφαβιδών το 1501 μ.Χ. Αν και υπήρχε διαφορά στην εποχή τους, η επιρροή του Αλί Σιαχπούς σε αυτό το ιστορικό γεγονός είναι αναμφισβήτητη.

Αρχιτεκτονική και χαρακτηριστικά του μαυσωλείου Αλί Σιαχπούς
Το μαυσωλείο έχει τετράγωνο σχέδιο, αλλά εσωτερικά φαίνεται οκτάγωνο. Στο εσωτερικό υπάρχουν μικρά δωμάτια, επίσης οκτάγωνα. Πάνω από το μαυσωλείο υπάρχει ένας τρούλος με εξωτερική επικάλυψη από τούβλα. Ο τρούλος έχει διπλή επίστρωση και στο εσωτερικό του υπάρχουν όμορφα γύψινα στολίδια (μουκαρνάς). Οι γύψινες καμάρες διακοσμούν τις γωνίες του κτιρίου. Στο κάτω μέρος του τρούλου υπάρχουν παράθυρα για να φωτίζουν το εσωτερικό. Η προσεκτική εργασία στις γύψινες διακοσμήσεις και τα σχέδια της οροφής του τρούλου δημιουργούν μια μοναδική αρμονία, κάνοντας το μαυσωλείο ένα αξεπέραστο δείγμα της ιρανικής τέχνης.
Ο τάφος του Αλί Σιαχπούς βρίσκεται σε υπόγειο. Το κτίριο που σήμερα είναι γνωστό ως μαυσωλείο του Αλί Σιαχπούς, ήταν στην εποχή του η κοινότητα του και χώρος συγκέντρωσης των μαθητών του. Ωστόσο, η ακριβής ημερομηνία κατασκευής του τρέχοντος κτιρίου δεν είναι γνωστή, καθώς η επιγραφή του έχει χαθεί. Ειδικοί πιστεύουν ότι χτίστηκε πιθανόν κατά την περίοδο των Σαφαβιδών ή στις αρχές της δυναστείας Κατζάρ (16ος έως 18ος αιώνας).

Εθνική καταχώριση του μαυσωλείου Αλί Σιαχπούς
Αυτό το μαυσωλείο καταγράφηκε στον Εθνικό Κατάλογο Μνημείων του Ιράν το 1998.