Στην Γιαζντ υπάρχουν παλιές συνοικίες με πολυάριθμα ιστορικά μνημεία. Μία από αυτές τις παλιές συνοικίες είναι η Τσαχαρμενάρ, η οποία σήμερα βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Η συνοικία Τσαχαρμενάρ είναι η μεγαλύτερη σε έκταση της ιστορικής περιοχής της Γιαζντ και κατά την ιστορία της φιλοξένησε τα σημαντικότερα γεγονότα της πόλης. Ο ιστορικός κήπος Ντουλατάμπαντ, ένα από τα μνημεία που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της UNESCO, βρίσκεται σε αυτή τη συνοικία.
Η προέλευση του ονόματος Τσαχαρμενάρ
Το παλιό όνομα αυτής της συνοικίας ήταν «Μπεχρούκ» ή «Πεχρούκ». Σύμφωνα με το περσικό λεξικό, το όνομα σημαίνει «ευρύχωρη γη». Πιθανώς η ονομασία σχετίζεται με το γεγονός ότι η συνοικία βρισκόταν σε ένα ευρύχωρο και επίπεδο έδαφος. Μία άλλη πιθανότητα είναι ότι προέρχεται από τη λέξη «Πεχρέ», λόγω της θέσης της εκτός των παλιών τειχών της πόλης, οπότε το παλιό όνομα θα σήμαινε περίπου «δίπλα στον πύργο και τα τείχη». Σήμερα η συνοικία ονομάζεται Τσαχαρμενάρ λόγω των τεσσάρων μιναρέδων που υπήρχαν σε δύο σχολεία που βρίσκονταν αντιμέτωπα, γνωστά ως Σχολείο Τσαχαρμενάρ ή Σαμσίε. Τα σχολεία αυτά κατασκευάστηκαν με εντολή του Σειίντ Σαμς αλ-Ντιν Μοχάμαντ μπιν Ρεκν αλ-Ντιν, του οποίου ο τάφος βρίσκεται τώρα εκεί. Οι μιναρέδες δεν διατηρούνται σήμερα, αλλά σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, ήταν διακοσμημένοι με όμορφα πράσινα κεραμικά.
Ιστορία της συνοικίας Τσαχαρμενάρ
Σύμφωνα με τους παλιούς κατοίκους, η συνοικία αναπτύχθηκε από τον Σειίντ Σαμς αλ-Ντιν με την ίδρυση σχολείου, ξενώνα και αγοράς. Εκείνη την εποχή η συνοικία βρισκόταν εκτός των τειχών και ακόμη και η προσευχή της Παρασκευής (Τζουμέα) τελούνταν ανεξάρτητα από την κύρια προσευχή της πόλης, στο τζαμί Μιρ Χαντζάρ Σαχ. Παρά τη θέση της εκτός των τειχών, η συνοικία είχε μεγάλη σημασία και οι άρχοντες της Γιαζντ φρόντιζαν να επεκτείνουν τους δρόμους και τους κήπους προς την Τσαχαρμενάρ.
Η κατασκευή κτιρίων που μερικά διατηρούνται μέχρι σήμερα ολοκληρώθηκε το 717 Χιτζρί (1317 μ.Χ.). Ο Σειίντ Σαμς αλ-Ντιν πέθανε το 733 Χιτζρί (1332 μ.Χ.) στην Τεμπρίζ και μεταφέρθηκε στην Γιαζντ για να ταφεί στο σχολείο Σαμσίε. Σήμερα η συνοικία Τσαχαρμενάρ αποτελείται από δύο δρόμους: τον δρόμο Τσαχαρμενάρ και τον δρόμο Μπούντουρ (Μπόνταρ). Σύμφωνα με τους κατοίκους, το όνομα Μπούντουρ οφείλεται στους πολλούς κήπους που ανήκαν σε έναν Ζωροαστρήτη ονόματι Γκουρ Ναμίρ. Επειδή παλιά η Τσαχαρμενάρ ήταν η τελευταία συνοικία της πόλης, τη νύχτα άναβαν φωτιές στις ψηλές κατασκευές της για να καθοδηγούν τα καραβάνια.
Δημογραφικά της Τσαχαρμενάρ
Στο παρελθόν, η κοινωνική οργάνωση στο Ιράν βασιζόταν σε φυλετικές δομές, και ορισμένοι αρχηγοί φυλών μπορούσαν να κυριαρχήσουν σε άλλες φυλές, όπως συνέβη κατά την περίοδο των Κατζάρ (18ος αιώνας). Ωστόσο, η Γιαζντ, λόγω της γεωγραφίας και του κλίματος της, απέφευγε το φυλετικό σύστημα και διοικείτο αστικοκεντρικά. Αυτό συνέβαλε στην πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης, αν και τα πολυάριθμα τείχη επηρέαζαν τη σχέση μεταξύ των εσωτερικών και εξωτερικών συνοικιών, δημιουργώντας πολιτιστικές διαφορές.
Αυτές οι διαφορές φαινόταν ακόμη και στα επαγγέλματα: οι κάτοικοι της Τσαχαρμενάρ ασχολούνταν με την ύφανση μάλλινων υφασμάτων, την υφαντική παραδοσιακών υφασμάτων, το εμπόριο και την αργυροχρυσοχοΐα, ενώ οι κάτοικοι των περιχώρων ήταν αγρότες. Οι διαφορές φαινόταν ακόμη και στις προφορές τους.
Τζαμί Τσαχαρμενάρ
Το Τζαμί Χαντζάρ Σαχ ή Τσαχαρμενάρ είναι ένα ιστορικό κτίριο στην συνοικία Τσαχαρμενάρ με κατασκευή που χρονολογείται από την εποχή των Τιμουριδών (1370–1194 μ.Χ.). Υποστηρίζεται ότι το τζαμί χτίστηκε πάνω στα ερείπια μιας πυραμίδας. Τα κύρια στοιχεία του είναι ο θόλος, η καλοκαιρινή αυλή και η θερμή αίθουσα.
Ο Ιράτζ Αφσάρ, Ιρανός συγγραφέας, περιγράφει το Τζαμί Τσαχαρμενάρ ως εξής:
-
Όλος ο μιχράμπ καλύπτεται με κεραμικά μοτίβα της εποχής των Τιμουριδών.
-
Η ανατολική πλευρά του μιναρέ είναι διακοσμημένη με κεραμικά μοτίβα.
-
Στον μιχράμπ της θερμής αίθουσας υπάρχει μία μαρμάρινη πλάκα 55x60 εκ. με χαραγμένη την ημερομηνία 1294 (πιθανώς Χιτζρί, ισοδύναμο με 1877 μ.Χ.).
-
Υπάρχει χαλί υφαντό το 1350 Χιτζρί (1931 μ.Χ.) διαστάσεων 7,40 x 4,25 μ. με σχέδια προσευχητηρίου και μοτίβα δέντρων και φυτών.
Εθνική καταχώριση
Το τζαμί Τσαχαρμενάρ εγγράφηκε στον Εθνικό Κατάλογο Μνημείων του Ιράν το 1999 (1378 Χιτζρί).
