Ο Ναός της Φωτιάς Άζαρχς, τόπος λατρείας των Μιθραϊστών, Ζωροαστριστών και Μουσουλμάνων

Στο παρελθόν, οι Ζωροαστριστές υπήρχαν στην επαρχία Φαρς και ίδρυσαν πολλούς ναούς φωτιάς. Ο Ναός της Φωτιάς Άζαρχς είναι ένας από αυτούς τους ναούς που χρησιμοποιούνταν για τις τελετές των οπαδών του Ζωροαστρισμού. Μετά την είσοδο του Ισλάμ στο Ιράν, πολλοί ναοί φωτιάς μετατράπηκαν σε τζαμιά και άλλοι εγκαταλείφθηκαν και έσβησαν. Ο Ναός της Φωτιάς Άζαρχς είναι επίσης ένας από τους ναούς που χρησιμοποιήθηκαν για κάποιο διάστημα ως τζαμί.

Χαρακτηριστικά του Ναού της Φωτιάς Άζαρχς
Η ιστορία του Ναού της Φωτιάς Άζαρχς χρονολογείται στην εποχή των Σασσανιδών. Κάποιοι αποδίδουν την ίδρυση του κτιρίου στην Πουράν Ντουχτ, κόρη του Δαράβ Κιάνι, ενός από τους μυθικούς βασιλιάδες του Ιράν. Σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς, αρχικά ήταν ναός των Μιθραϊστών Αρίων και μετατράπηκε σε ναό φωτιάς την εποχή των Σασσανιδών. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, η κατασκευή του ναού χρονολογείται στον 3ο αιώνα μ.Χ.
Αργότερα, κατά την κυριαρχία των Μογγόλων Ιλχανιδών, επί βασιλείας του Χαλάκου Χαν (1256-1265 μ.Χ.), κατόπιν διαταγής του Αμπούμπακρα Σαντ μπεν Ζανγκί, κυβερνήτη της Φαρς, δημιουργήθηκε ένα μιχράμπ (ιερό τόξο) στο αριστερό μέρος του κτιρίου. Από τότε ο ναός ονομάστηκε «Τζαμί της πέτρας Δαράμπ».
Συνολικά, αυτό το κτίριο θεωρείται το μοναδικό ιστορικό οικοδόμημα του Ιράν που είχε θρησκευτική χρήση σε τρεις περιόδους: Μιθραϊστική, Ζωροαστρική και Ισλαμική. Κάποιες πηγές αναφέρουν αυτόν τον χώρο και ως «Κάστρο της Κόρης» ή «Καραβάν Σεράι».

Αρχιτεκτονική του Ναού της Φωτιάς Άζαρχς
Η επιφάνεια του ναού φτάνει τα 420 τετραγωνικά μέτρα. Το κτίριο είναι σκαλισμένο εξ ολοκλήρου στο βουνό, με μέρος της οροφής ανοιχτό. Κάτω από το ναό υπάρχει μια ρηχή δεξαμενή. Η γενική αρχιτεκτονική του κτιρίου έχει σχήμα σταυρού. Διακρίνεται ένας περίδρομος που περιβάλλεται από κολόνες και καμάρες. Στο ανατολικό και δυτικό τμήμα βρίσκεται το πιο μακρύ μέρος του κτιρίου, που ξεκινά από την είσοδο και φτάνει σε απόσταση 20 μέτρων μέχρι το πίσω τοίχωμα. Το μήκος των πλευρών είναι περίπου 18 μέτρα. Η είσοδος αναγνωρίζεται από μια καμάρα (οχτάπλευρη). Δίπλα στο κτίριο υπάρχει ένα δωμάτιο με καμάρα στην οροφή, διαστάσεων 8 μέτρα μήκος, 3 μέτρα πλάτος και περίπου 2 μέτρα ύψος, που μοιάζει με χώρο όπου σταθμεύουν οι φρουροί.
Οι μελέτες δείχνουν ότι η εκσκαφή πιθανότατα ξεκίνησε από το φως και συνεχίστηκε ως τετράγωνο φρεάτιο. Στο κτίριο υπάρχει μιχράμπ με στολισμό από μουκάρνας και επιγραφή σε γραφή Κούφι που αναφέρει ότι κατά την ισλαμική περίοδο το κτίριο μετατράπηκε σε τζαμί. Το μιχράμπ αυτό δημιουργήθηκε το 652 Χιτζρί (1254 μ.Χ.).

Νταράμπ, η πόλη χιλίων ετών
Ο Ναός της Φωτιάς Άζαρχς βρίσκεται στην πόλη Νταράμπ, 275 χιλιόμετρα ανατολικά της Σιράζ. Η πόλη με χιλιάδες χρόνια ιστορίας έχει σήμερα πληθυσμό πάνω από 70.000 κατοίκους και είναι η έβδομη μεγαλύτερη πόλη της επαρχίας Φαρς. Το παλιό όνομα της ήταν Νταράμπγκερντ και κατά τις περιόδους των Σελευκιδών και των Αρσακιδών, η πόλη κυβερνήθηκε από ημιανεξάρτητους ηγεμόνες υπό τον κεντρικό έλεγχο. Η πόλη κατακτήθηκε από τους μουσουλμάνους το 23ο έτος Χιτζρί (643 μ.Χ.).
Το κλίμα στο Νταράμπ είναι τροπικό και το χιόνι είναι σπάνιο, ωστόσο στα ορεινά της περιοχής ο καιρός είναι κρύος. Η παραγωγή εσπεριδοειδών είναι βασικό προϊόν και έχει υψηλή ποιότητα. Εκτός από τον Ναό της Φωτιάς Άζαρχς, υπάρχουν πολλά μνημεία άνω των χιλίων ετών στην πόλη Νταράμπ.

Πού βρίσκεται ο Ναός της Φωτιάς Άζαρχς;
Για να επισκεφτεί κανείς τον Ναό της Φωτιάς Άζαρχς, πρέπει να κατευθυνθεί από το Νταράμπ προς το Ρεστάκ και μετά από 5 χιλιόμετρα να στρίψει δεξιά και να συνεχίσει σε έναν δρόμο εκτός ασφάλτου. Ο ναός βρίσκεται στις πλαγιές του βουνού και η πρόσβαση απαιτεί πεζοπορία εκτός δρόμου.
Κοντά στον ναό βρίσκεται ένας ανεμόμυλος, επίσης σκαλισμένος στο βουνό και μοναδικός ως προς την αρχιτεκτονική του. Ο ανεμόμυλος αποτελείται από δύο μεγάλους πέτρινους κώνους στην κορυφή του βουνού, απ’ όπου το νερό περνά και κινεί τον μύλο.

Εθνική καταγραφή του Ναού της Φωτιάς Άζαρχς
Το μνημείο καταγράφηκε στον εθνικό κατάλογο ιστορικών μνημείων του Ιράν το 1935 (1314 κατά το ηλιακό ημερολόγιο).