Τα καραβανσεράγια του Σιράζ, μια κληρονομιά από την εποχή της ακμής των εμπορικών καραβανιών.

Τα καραβανσεράγια του Σιράζ – Κληρονομιά μιας εποχής εμπορικής ακμής

Το Σιράζ είναι μια αρχαία πόλη που διαθέτει εντυπωσιακά ιστορικά μνημεία, καρπό της ιστορίας της που ξεπερνά τα 2500 χρόνια. Ωστόσο, ανάμεσα σε όλα αυτά τα αξιοθέατα, τα καραβανσεράγια του Σιράζ παραμένουν λιγότερο γνωστά και προβεβλημένα σε σύγκριση με άλλα ιστορικά κτίσματα και αξιοθέατα.

Σε όλο το Ιράν υπάρχουν καραβανσεράγια, ιδιαίτερα σε σημαντικές πόλεις ή σε περιοχές που βρίσκονταν πάνω σε εμπορικές διαδρομές. Συνήθως αυτά τα καραβανσεράγια κατασκευάζονταν σε ορθογώνιο σχήμα, με μια μεγάλη πύλη, και γύρω από μια εσωτερική αυλή υπήρχαν ομοιόμορφα δωμάτια. Σε πολλά από αυτά συναντάμε πύργους παρατήρησης, που χρησιμοποιούνταν είτε για επιτήρηση είτε για άναμμα φωτιάς ώστε να διευκολύνεται ο προσανατολισμός των καραβανιών που ταξίδευαν.

Στο Σιράζ έχουν κατασκευαστεί πολλά καραβανσεράγια, από τα οποία μερικά ξεχωρίζουν για τη σημασία και την αρχιτεκτονική τους:

Καραβανσεράι Μπιντ Ζαρντ

Αυτό το καραβανσεράι βρίσκεται 25 χιλιόμετρα δυτικά του Σιράζ, στον δρόμο προς το Φιρουζαμπάντ και κοντά σε ένα χωριό με το ίδιο όνομα. Τα κύρια δομικά υλικά του είναι η πέτρα και ο σοβάς. Στην εξωτερική πρόσοψη έχουν χρησιμοποιηθεί λαξευμένες πέτρες ως διακοσμητικά στοιχεία. Το καραβανσεράι έχει τετράγωνο σχήμα, είναι διώροφο και χρονολογείται από την εποχή των Κατζάρων (19ος αιώνας). Οι ταξιδιώτες μπορούσαν να ανέβουν στον επάνω όροφο και στην ταράτσα μέσω μιας σκάλας στα δεξιά της εισόδου.

Εκτός από τα δωμάτια για τη διαμονή των ταξιδιωτών, υπήρχαν και τρία δωμάτια που χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες εμπορευμάτων. Δεξιά και αριστερά της εισόδου υπάρχουν δύο κενά πλαίσια που φαίνεται πως φιλοξενούσαν επιγραφές, οι οποίες όμως σήμερα δεν σώζονται.

Καραβανσεράι Μπατζγκάχ

Καθώς βρίσκεται στον δρόμο από το Σιράζ προς το Ισφαχάν, το καραβανσεράι Μπατζγκάχ χρησίμευε ως σταθμός ξεκούρασης για τους ταξιδιώτες που κατευθύνονταν προς το Ισφαχάν. Απέχει περίπου 18 χιλιόμετρα από το Σιράζ. Αν και η είσοδος και ο εσωτερικός χώρος υποδοχής έχουν καταστραφεί, τμήματα του κύριου κτιρίου παραμένουν όρθια, όπως τα δωμάτια, οι θύρες, η κεντρική στοά με τον θολωτό της θόλο, οι τοίχινες εσοχές, οι κολώνες και τα μικρά δωμάτια (χουτζρέ). Και αυτό το καραβανσεράι χτίστηκε την εποχή των Κατζάρων.

Καραβανσεράι Χαν-Ζανιάν

Ανάμεσα στα καραβανσεράγια του Σιράζ, το Χαν-Ζανιάν είναι το μεγαλύτερο. Βρίσκεται σε απόσταση 40 χιλιομέτρων από την πόλη και χτίστηκε επίσης κατά την εποχή των Κατζάρων. Η ύπαρξη ενός τόσο μεγάλου καραβανσεραγιού φανερώνει την εμπορική ακμή του Σιράζ και τη διέλευση πολλών καραβανιών από την περιοχή. Η μεγάλη ξύλινη πύλη του ανοίγει σε μια ευρύχωρη αυλή, γύρω από την οποία υπάρχουν δωμάτια και θάλαμοι για τη διαμονή των ταξιδιωτών. Αν και ο αριθμός των δωματίων είναι μεγάλος, η παρουσία πολλών σκαλοπατιών προς την ταράτσα δείχνει πως πιθανόν αυτή χρησιμοποιούνταν επίσης ως χώρος ξεκούρασης.

Καραβανσεράι Ντιβοντάν

Οι θολωτές στέγες αυτού του καραβανσεραγιού το καθιστούν ξεχωριστό σε σχέση με άλλα παρόμοια κτίσματα. Το Ντιβοντάν βρίσκεται 100 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Σιράζ, στον δρόμο προς το Κερμάν. Έχει τετράγωνο σχήμα και είναι διώροφο. Σήμερα ο επάνω όροφος έχει σχεδόν καταστραφεί εντελώς.

Καραβανσεράι Αμπ-Γκαρμ Κοβάρ

Σε σύγκριση με τα προηγούμενα, αυτό το καραβανσεράι είναι παλαιότερο και χρονολογείται από την εποχή της δυναστείας των Σαφαβιδών (16ος αιώνας). Βρίσκεται κοντά σε ένα χωριό που ονομάζεται Κοβάρ. Αν και μεγάλο μέρος του έχει καταστραφεί, τα ερείπια του διατηρούνται ακόμη.

Πιθανολογείται ότι ιδρύθηκε από τον Σάχη Αμπάς τον Σαφαβί (βασίλεψε από το 966 έως το 1007 Εγίρας / περίπου 1588–1629 μ.Χ.) με σκοπό τη διασφάλιση της ασφάλειας στους δρόμους και την ενίσχυση του εμπορίου. Τα λεγόμενα «καραβανσεράγια του Σάχη Αμπάς» είναι διάσημα σε όλο το Ιράν.