Η γέφυρα υδάτινης διόδευσης του Χαράνγκ, η μοναδική παραδοσιακή γέφυρα μεταφοράς νερού στο Ιράν.

Περιφέρεια ερήμου Γιάζντ: Τοποθεσία και χαρακτηριστικά

Η επαρχία της ερήμου Γιάζντ θεωρείται μέρος της ξηρής και ημιξηρής ζώνης του βόρειου ημισφαιρίου, και βρίσκεται σε μια ευρεία κοιλάδα ανάμεσα στις οροσειρές Σιρκούχ και Χαράνγκ. Το Χαράνγκ είναι ένα από τα χωριά της επαρχίας Άρντκαν στην επαρχία Γιάζντ, με ζεστό και ξηρό κλίμα.

Η επαρχία αυτή είναι σημαντική και στρατηγική από πολλές πλευρές. Η παρουσία του ορυχείου σιδηρομεταλλεύματος Τσαντερμάλου, του ορυχείου ουρανίου Σάγκαντ, καθώς και ορυχείων βαρύτη, ψευδαργύρου και γρανίτη, σε συνδυασμό με την προστατευόμενη περιοχή κοιλάδας Αντζίρ όπου ζουν είδη όπως κατσίκια, αρνιά, αρσενικά ελάφια, άγριες γάτες, μαύρες αλεπούδες, λεοπαρδάλεις και χουμπρέ, καθιστούν την Άρντκαν μία από τις πιο ιδιαίτερες επαρχίες της Γιάζντ. Το Χαράνγκ απέχει 60 χιλιόμετρα από την πόλη Άρντκαν και διαθέτει πλούσια πολιτιστική κληρονομιά με μακρά ιστορία.

Το όνομα Χαράνγκ θεωρείται εξελιγμένη μορφή των λέξεων «Χουρνέγκ» ή «Χουράνγκ», που σημαίνουν «τόπος γέννησης του ήλιου» ή «τόπος ανατολής του ήλιου». Στο χωριό αυτό υπάρχουν αρκετά ιστορικά μνημεία, όπως κάστρο, χαμάμ, καραβανσεράι, δεξαμενή νερού και τζαμί. Ωστόσο, το πιο αξιοθαύμαστο αξιοθέατο του Χαράνγκ, μοναδικό στο Ιράν, είναι μια διπλής χρήσης γέφυρα υδάτινης διόδευσης, που χρησιμοποιήθηκε τόσο για τη μεταφορά νερού όσο και για τη διέλευση πεζών, αν και ο κύριος σκοπός κατασκευής της ήταν η μεταφορά νερού.

Ιστορία της γέφυρας Χαράνγκ

Αν και τα κανάλια (κανάτια) και οι παρακλάδια τους, που είναι αρχιτεκτονικές κατασκευές για τη μεταφορά νερού με χιλιάδες χρόνια ιστορίας, εξαιρεθούν, η γέφυρα Χαράνγκ θεωρείται μια από τις παλαιότερες κατασκευές μεταφοράς νερού στην επαρχία Γιάζντ, με μοναδικό και αυτόχθονο τρόπο λειτουργίας.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα θεμέλια της γέφυρας χτίστηκαν κατά την περίοδο των Σελτζούκων (11ος αιώνας μ.Χ.), ενώ τα ανώτερα μέρη χρονολογούνται στην εποχή των Κατζάρ (19ος αιώνας). Σύμφωνα με μαρτυρίες ηλικιωμένων κατοίκων, το πάνω μέρος της γέφυρας κατέρρευσε πριν από περισσότερο από έναν αιώνα εξαιτίας πλημμύρας και ξαναχτίστηκε κατά την περίοδο των Κατζάρ. Στην ανακατασκευή τηρήθηκαν μηχανικές αρχές και προστέθηκε μια νέα κατασκευή που ονομάζεται «Σάτεργλου» (λαιμός καμήλας), η οποία βελτίωσε και βελτιστοποίησε το σχήμα της γέφυρας.

Οι ντόπιοι αποκαλούν το σύνολο της γέφυρας «Αμπμπάρε Καλ» ή «Γέφυρα Εστρου». Η λέξη «Αμπμπάρε» σημαίνει «υδάτινη διόδευση» στην τοπική διάλεκτο, ενώ «Καλ» αναφέρεται σε εποχιακό ποτάμι που περνάει από τη γέφυρα. Ο όρος «Εστρου» αναφέρεται σε μια περιοχή απέναντι από το ποτάμι όπου οι ντόπιοι μετακινούνταν και η γέφυρα Εστρου ήταν το μονοπάτι για αυτή τη μετακίνηση. Το «Σάτεργλου» είναι φυσικό σχήμα που δημιουργήθηκε από διάβρωση λόγω της ροής του νερού. Η κατασκευή αυτή καθαρίζει τα ιζήματα και επιτρέπει τη ροή πιο καθαρού νερού μέσω της γέφυρας.

Αρχιτεκτονική και χαρακτηριστικά της γέφυρας Χαράνγκ

Η γέφυρα είναι κατασκευή από τούβλα, και η χρήση τούβλων είναι ένας από τους λόγους αντοχής της. Τα τούβλα στη βάση είναι κόκκινα και έχουν υποστεί φθορά, ενώ τα τούβλα του πάνω μέρους είναι κίτρινα και φαίνεται ότι είναι νεότερα. Τα κενά ανάμεσα στα τούβλα γεμίζονται με ασβεστοκονίαμα. Τα θεμέλια στηρίζονται σε πολλές στρώσεις πέτρας.

Τα τούβλα στη βάση έχουν διαστάσεις 25x25x5 εκ., ενώ τα τούβλα στο πάνω μέρος είναι 20x20x5 εκ. Η γέφυρα έχει τέσσερα καμάρια και τρεις βάσεις, μήκος 40 μέτρα, πλάτος 510 εκ. και ύψος 570 εκ. Έχει κλίση περίπου 2%, που κατευθύνει τη ροή του νερού. Η γέφυρα εξακολουθεί να μεταφέρει νερό κατά τη διάρκεια βροχοπτώσεων από τη μία πλευρά στην άλλη.

Εθνική καταχώριση της γέφυρας Χαράνγκ

Το σύνολο της γέφυρας και της κατασκευής «Σάτεργλου» καταχωρήθηκε το 2014 (1393 Η.Η.) στον κατάλογο της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς του Ιράν.