Ταφικό μνημείο του Σαντί, ένας χώρος συνάντησης για τους λάτρεις του ιρανικού πολιτισμού

Τάφος του Σαντί, ένας τόπος συνάθροισης των λάτρων του περσικού πολιτισμού

Ο Σαντί είναι ένας από τους μεγαλύτερους Ιρανούς ποιητές, που γεννήθηκε στη Σιράζ λίγο μετά τον Χαφέζ, έναν ακόμη μεγάλο και διάσημο ποιητή της Περσίας. Αυτοί οι δύο μεγάλοι ποιητές έχουν συνδέσει το όνομα της Σιράζ με την περσική λογοτεχνία. Ο Σαντί γεννήθηκε το 1210 μ.Χ. και μετά από περίπου 80 χρόνια (ή 81) πέθανε στη Σιράζ. Ο τάφος του Σαντί στη Σιράζ σήμερα αναγνωρίζεται ως ένα από τα εθνικά μνημεία του Ιράν και κάθε χρόνο πλήθος κόσμου καταφθάνει εκεί για να αποτίσει φόρο τιμής σε αυτόν τον μεγάλο ποιητή.

Ποιος ήταν ο Σαντί;

Το πλήρες όνομά του ήταν Αμπού Μοχάμαντ Μοσράφ αλ-Ντιν Μοσλάχ μπιν Αμπντουλλάχ μπιν Μοσράφ, και στους στίχους του χρησιμοποιούσε το όνομα «Σαντί». Ήταν Ιρανός ποιητής και συγγραφέας που έγραφε στα περσικά και του αποδόθηκαν οι τίτλοι «Διδάσκαλος του λόγου» και ειδικότερα «Δάσκαλος». Στα έργα του θίγει υψηλά θέματα ηθικής και κοινωνίας. Πολλές από τις φράσεις του Σαντί έχουν γίνει παροιμίες που χρησιμοποιούνται καθημερινά στο Ιράν.

Ο Σαντί πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του ταξιδεύοντας σε περιοχές όπως η Ανατολία, η Αίγυπτος, η Συρία, το Ιράκ, το Πακιστάν, η Κεντρική Ασία και η Χετζάζ (σημερινή Σαουδική Αραβία). Μετά από περίπου 30 χρόνια περιπλάνησης, επέστρεψε στην πατρίδα του και έγινε δεκτός με τιμές από τον λαό της Σιράζ.

Λέγεται πως κατά τη ζωή του η κατάσταση στο Ιράν ήταν ταραγμένη και λόγω του ειλικρινούς και ανοιχτού λόγου του, δεν μπορούσε να μείνει σιωπηλός μπροστά στην κακοδιοίκηση και την ανικανότητα των κυβερνητών. Για το λόγο αυτό, σε νεαρή ηλικία εγκατέλειψε τη Σιράζ για να σπουδάσει και να γλιτώσει από την καταπίεση.

Λογοτεχνικά έργα του Σαντί

Η δεξιότητα του Σαντί στη χρήση της περσικής γλώσσας είναι απαράμιλλη. Θεωρείται ποιητής των οποίων τα ποιήματα είναι «απλά αλλά δύσκολα» (σχεδόν αυτονόητα στο νόημα αλλά εξαιρετικά περίπλοκα στην καλλιτεχνική τους σύλληψη). Τα έργα του περιλαμβάνουν ποικίλα είδη ποίησης. Οι γαζέλες του είναι κορυφαίες, ενώ τα δύο βιβλία του «Μπουστάν» (Κήπος) σε ποίηση και «Γκολστάν» (Λουλουδένιος Κήπος) σε πεζό λόγο θεωρούνται τα σπουδαιότερα έργα του. Σε αυτά αφηγείται συναρπαστικές ιστορίες, πολλές εμπνευσμένες από τα ταξίδια του, μεταφέροντας σημαντικά ηθικά και παιδαγωγικά μαθήματα.

Αρχιτεκτονική του τάφου του Σαντί

Ο Σαντί πέθανε το 1291 ή 1292 μ.Χ. και ταφτήκε σε ένα χωριό που τότε βρισκόταν εκτός της Σιράζ, αλλά σήμερα, με την επέκταση της πόλης, ο τάφος του βρίσκεται εντός της πόλης, σε μία από τις βόρειο-ανατολικές συνοικίες, κοντά στον κήπο Ντελγκασά, γνωστή και ως «Σαντίγια». Ο σημερινός τάφος χτίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα από τον Κάριμ Χαν Ζαντί, ιδρυτή της δυναστείας Ζαντί και κυβερνήτη της Σιράζ. Το κτίριο είναι πολυγωνικό με έναν τρούλο που δεσπόζει από πάνω. Από μακριά φαίνεται τετράγωνο, λόγω της χρήσης πολύχρωμων πλακιδίων με σχέδια δέντρων που δίνουν την αίσθηση επίπεδης επιφάνειας. Όταν μπεις μέσα, η οκταγωνική του μορφή είναι εμφανής. Ο τάφος του Σαντί είναι τοποθετημένος κάτω από τον όμορφο τρούλο, με στίχους του ιδίου χαραγμένους πάνω.

Κατά τη διάρκεια της Περσικής δυναστείας Πάχλεβι (δεκαετία 1930), ο τάφος ανακαινίστηκε και προστέθηκαν νέες πτέρυγες. Τότε συνδέθηκε με έναν κιονοστοιχείο ο τάφος του άλλου μεγάλου ποιητή της Σιράζ, Σουρίδε Σιραζί, ο οποίος πέθανε το 1926 μ.Χ. Ο Μοχσέν Φουρούγκι, καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, ήταν ο βασικός αρχιτέκτονας του συγκροτήματος Σαντίγια.

Περιβάλλων χώρος του τάφου

Ο τάφος του Σαντί βρίσκεται μέσα σε έναν κήπο που έχει φυτευτεί με πολύχρωμα λουλούδια και πολλά κυπαρίσσια δέντρα. Μία σκάλα οδηγεί σε έναν υπόγειο χώρο όπου υπάρχει μια λίμνη με ψάρια που χρησιμοποιούνταν από την εποχή που ζούσε ο Σαντί. Λόγω της αυξανόμενης επισκεψιμότητας, πρόσφατα ο κήπος επεκτάθηκε ώστε να χωράει περισσότερους επισκέπτες.

Καταχώριση στον εθνικό κατάλογο μνημείων

Ο τάφος του μεγάλου Ιρανού ποιητή Σαντί καταχωρήθηκε στον εθνικό κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς του Ιράν το 1975 (1354 Ηλιακό ημερολόγιο).