Το σπίτι Ραστεγκάρ στο Ταμπρίζ, ένα κτίριο με μια ιστορία γεμάτη σκαμπανεβάσματα

Η Οικία Ραστεγκάρ στο Ταμπρίζ: Ένα κτίριο με πολυτάραχη ιστορία

Η οικία Ραστεγκάρ στο Ταμπρίζ, η οποία κάποτε στέγαζε τη Στρατιωτική Σχολή και τη Δημόσια Ιατρική Υπηρεσία, συνεχίζει σήμερα τη ζωή της ως το Ερευνητικό Ίδρυμα Οστάντ Σαχρυάρ.

Παραδοσιακές οικίες: Τεκμήρια της ιστορικής ταυτότητας κάθε πόλης

Οι παραδοσιακές κατοικίες αποτελούν τεκμήρια της ιστορικής ταυτότητας κάθε πόλης. Αυτά τα σπίτια αφηγούνται την ιστορία των κατοίκων τους – ανθρώπων που έζησαν εκεί και δημιούργησαν ο καθένας τις δικές του ιστορίες και αφηγήσεις.
Στην πόλη του Ταμπρίζ υπάρχουν πολλά ιστορικά σπίτια, των οποίων η χρήση έχει πλέον αλλάξει, και δεν κατοικούνται πια. Ανάμεσα σε αυτά, συγκαταλέγεται και η οικία Ραστεγκάρ, της οποίας η κατασκευή χρονολογείται περίπου έναν αιώνα πίσω. Από τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής του, το κτίριο λειτούργησε ως διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο — χρήση που διατηρεί έως και σήμερα.

Ιστορικό της Οικίας Ραστεγκάρ

Το κτίριο είναι τριώροφο, με συνολική επιφάνεια περίπου 420 τετραγωνικά μέτρα και διαθέτει τρεις εισόδους.

• Η δυτική είσοδος βλέπει σήμερα προς τη λεωφόρο Αρτές.

• Η βόρεια είσοδος οδηγεί σε ένα σοκάκι ονόματι Χατζ Ρεζά.

• Η νότια είσοδος ανοίγει προς τη λεωφόρο Μπαγ-ε-Σομάλ (Bagh-e Shomal).

Η βόρεια είσοδος, μέσω ενός διαδρόμου με δωμάτια εκατέρωθεν, οδηγεί στην αυλή. Η αυλή διαθέτει πέτρινη βάση (ζώνη), και τα παράθυρα των δωματίων που βλέπουν προς αυτήν είναι όμορφα πλαισιωμένα.

Ο κάτω όροφος έχει τοιχοποιία από τούβλα και σταυροθόλια. Στην ανατολική πλευρά του ισογείου έχουν κατασκευαστεί πολλά δωμάτια με θέα προς τον δρόμο, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους μέσω ενός μακρού διαδρόμου. Ο πρώτος όροφος έχει επίσης έναν διάδρομο που συνδέει τα δωμάτια. Η πρόσβαση στον πρώτο όροφο γίνεται από μια σκάλα στη δυτική πλευρά του κτιρίου.
Σε αυτό το μέρος του σπιτιού υπάρχουν δύο μεγάλα δωμάτια, τα οποία στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν για συνεδριάσεις και συγκεντρώσεις.

Παλαιότερα, υπήρχε και ένα δεύτερο κτίσμα κατοικίας στο συγκρότημα, το οποίο σήμερα έχει ενσωματωθεί στην αυλή και δεν σώζεται πλέον.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότεροι άνεμοι στο Ταμπρίζ πνέουν από τον βορρά, η οικία Ραστεγκάρ έχει κατασκευαστεί σε σχήμα L και με τέτοιον προσανατολισμό ώστε να αξιοποιεί στο έπακρο τους φυσικούς αερισμούς και τη ροή του αέρα, επιτυγχάνοντας φυσικό αερισμό χωρίς την ανάγκη μηχανικών μέσων.
Αν και σε σύγκριση με άλλα ιστορικά σπίτια του Ιράν θεωρείται πιο μοντέρνο, το σχέδιό του προβλέπει καλοκαιρινούς και χειμερινούς χώρους διαμονής για τους κατοίκους. Αυτό εξασφαλίζει μέγιστη προσαρμογή στο περιβάλλον και ελαχιστοποίηση της ενεργειακής κατανάλωσης για θέρμανση και ψύξη.

Χρονολόγηση και ιδιοκτησία

Η κατασκευή της ιστορικής οικίας Ραστεγκάρ ανάγεται στην περίοδο του πρώτου Παλαιβί (αρχές του 20ού αιώνα).
Μετά την ολοκλήρωση της οικοδόμησης, το σπίτι αγοράστηκε από δύο αδελφούς, οι οποίοι ήταν πολιτικοί εκείνης της εποχής.
Λόγω της μορφής και της κατασκευής του, το κτίριο χρησιμοποιήθηκε σε διαφορετικές περιόδους ως διοικητικό και εκπαιδευτικό κέντρο.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης δυναστείας των Παλαιβί, στέγασε το Λύκειο του Στρατού (Dabirestan-e Nezam) και στη συνέχεια τη Δημόσια Ιατρική Υπηρεσία.
Αργότερα αγοράστηκε από ένα άτομο με το επώνυμο Ραστεγκάρ, και έκτοτε έγινε γνωστό με το όνομά του.

Ίδρυμα Ερευνών Σαχρυάρ (Shahriyar Research Foundation)

Σήμερα, στο κτίριο στεγάζεται το Ερευνητικό Ίδρυμα Σαχρυάρ, το οποίο υπάγεται στην Ακαδημία της Περσικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και είναι αφιερωμένο στον Σαγέντ Μοχαμαντχοσεΐν Μπέχτζετ Ταμπριζί (γνωστότερο ως Οστάντ Σαχρυάρ), έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους Ιρανούς ποιητές.

Ο Σαχρυάρ γεννήθηκε στην πόλη Ταμπρίζ την πρωτοχρονιά του 1907 (1285 Ηλιακού Ημερολογίου) και απεβίωσε το 1988 (1367 Η.Η.).
Είχε ξεκινήσει σπουδές στην ιατρική, αλλά δεν τις ολοκλήρωσε.
Καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του έγραψε ποιήματα στα περσικά και στα τουρκο-αζερικά.
Έργο-σταθμός του αποτελεί η ποιητική σύνθεση «Χαϊνταρμπαμπάγιε Σαλάμ» (Χαιρετισμός στον Χαϊνταρμπάμπα), η οποία σήμερα θεωρείται σημαντικό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς του λαού του Αζερμπαϊτζάν.
Σε ένδειξη τιμής, η ημέρα θανάτου του Σαχρυάρ έχει καθιερωθεί στο ιρανικό ημερολόγιο ως Ημέρα Περσικής Ποίησης και Λογοτεχνίας.

Κύρια αποστολή του Ιδρύματος είναι η απότιση φόρου τιμής σε σημαντικές προσωπικότητες των Ανθρωπιστικών Επιστημών.
Άλλες δραστηριότητές του περιλαμβάνουν τη διοργάνωση παρουσιάσεων και κριτικών βιβλίων, καθώς και την έκδοση βιβλίων με θεματολογία όπως η ιστορία του Αζερμπαϊτζάν και η ποίηση.

Καταχώριση ως Εθνικό Μνημείο

Η ιστορική οικία Ραστεγκάρ καταχωρήθηκε το έτος 1999 (1378 Η.Η.) στον Κατάλογο Εθνικών Ιστορικών Μνημείων του Ιράν.