Το σασσανιδικό παλάτι του Σεροουστάν: τόπος ανάπαυσης του βασιλιά ή ναός των Ζωροάστρων

Το Ιράν είναι μια ιστορική και αρχαία χώρα. Στη χώρα αυτή, με ιστορία χιλιάδων ετών, η επαρχία Φαρς θεωρείται η κοιτίδα από τις αρχαιότερες αυτοκρατορίες του κόσμου. Ένα από τα ιστορικά μνημεία της επαρχίας Φαρς είναι το σασσανιδικό παλάτι του Σεροουστάν, για το οποίο έχουν διατυπωθεί διαφορετικές απόψεις σχετικά με τη χρήση του.

Ιστορία του σασσανιδικού παλατιού Σεροουστάν

Οι περισσότεροι ερευνητές αποδίδουν την κατασκευή αυτού του παλατιού στην περίοδο βασιλείας του Μπαχράμ Ε΄, γνωστού ως Μπαχράμ Γκουρ (βασ. 421–438 μ.Χ.). Αυτή η άποψη συμφωνεί επίσης με τα αποτελέσματα των ακριβών χρονολογήσεων. Σύμφωνα με τα ευρήματα, το παλάτι χρησιμοποιήθηκε και κατά την ισλαμική περίοδο.

Χρήση του σασσανιδικού παλατιού Σεροουστάν

Κατά την άποψη ορισμένων ειδικών, λόγω του περιορισμένου μεγέθους του παλατιού Σεροουστάν, το κτίσμα δεν είχε ανεγερθεί ως βασιλική κατοικία και πιθανότατα χρησιμοποιούνταν ως πυρολατρευτικός ναός για την τέλεση ζωροαστρικών τελετών κατά τη σασσανιδική εποχή. Ωστόσο, αν δεχθούμε αυτή την άποψη, προκύπτει αντίφαση, διότι η έκταση του κτιρίου είναι υπερβολικά μεγάλη για έναν απλό ναό. Επομένως, είναι πιθανό να ήταν ένα βασιλικό κατάλυμα ή κυνηγετικός σταθμός.

Αρχιτεκτονική του σασσανιδικού παλατιού Σεροουστάν

Το παλάτι αυτό είναι ένα τετραθάλαμο κτίσμα (چارطاقی) και είναι γνωστό επίσης ως «Κάστρο του Σασάν» ή «Τσαρτάκ». Η αρχιτεκτονική του συνδέει την αρχιτεκτονική της αρχαίας Περσίας με την ισλαμική εποχή.

Η έκταση του παλατιού ανέρχεται σε 25 εκτάρια. Η μεγάλη ομοιότητα του παλατιού με το ανάκτορο του Αρντασίρ Μπαμπακάν στη Φιρούζαμπαντ της επαρχίας Φαρς είναι ολοφάνερη. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή είναι πέτρα, τούβλο και γύψος. Η κύρια πρόσοψη βρίσκεται στη νότια πλευρά και περιλαμβάνει μια κεντρική αψιδωτή αίθουσα (ιβάν) και δύο ακόμη αψιδωτούς χώρους στα πλάγια.

Στο κεντρικό μέρος του παλατιού έχει κατασκευαστεί ένας τετράγωνος ιβάν με διαστάσεις 13 μέτρα μήκος και πλάτος και 18 μέτρα ύψος. Αυτός ο ιβάν οδηγεί στην κεντρική αίθουσα και την αυλή.

Μερικά σκαλοπάτια συνδέουν το βόρειο τμήμα του κτιρίου με τον εξωτερικό χώρο και το νότιο τμήμα του. Το σημείο αυτό συνδέεται επίσης με έναν ακόμη ιβάν που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του συγκροτήματος. Δύο στενοί χώροι με θολωτή οροφή (καμαροσκέπαστοι) έχουν ανεγερθεί εκατέρωθεν του κτιρίου. Οι χώροι αυτοί δεν είναι συμμετρικοί και για την ενίσχυση των θόλων τους έχουν κατασκευαστεί κίονες και ενισχυτικές δοκοί.

Οι λοφίσκοι και οι ανωμαλίες του εδάφους γύρω από το παλάτι δείχνουν ότι πιθανότατα υπήρχαν και άλλα κτίσματα περιμετρικά.

Ομοιότητα του παλατιού Σεροουστάν με το παλάτι Φιρούζαμπαντ

Ο Αντρέ Γκοντάρ, Γάλλος αρχιτέκτονας και αρχαιολόγος του 20ού αιώνα, έχει επισημάνει την ομοιότητα μεταξύ του παλατιού του Αρντασίρ Μπαμπακάν και του παλατιού Σεροουστάν. Και στα δύο συγκροτήματα οι θολωτές στέγες είναι κατασκευασμένες από τούβλο. Πίσω από την κεντρική αίθουσα του παλατιού Σεροουστάν, διακρίνεται μια αυλή γύρω από την οποία υπήρχαν κατοικίες. Τα κτίσματα αυτά είναι ασύμμετρα και με ασυνήθιστες αναλογίες. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στο παλάτι της Φιρούζαμπαντ, με τη διαφορά ότι οι λεπτομέρειες του παλατιού Σεροουστάν είναι πιο πολλές και ποικίλες.

Επειδή η έκταση του παλατιού Φιρούζαμπαντ είναι τετραπλάσια από εκείνη του Σεροουστάν, πιθανότατα είχε περισσότερες χρήσεις. Φαίνεται ότι το παλάτι Σεροουστάν χρησιμοποιούνταν μόνο για τελετές υποδοχής, καθώς οι αίθουσές του είναι μεγαλοπρεπείς και ευρύχωρες, αλλά ο αριθμός τους είναι μικρός. Επιπλέον, επειδή οι αίθουσες ανοίγουν προς τα έξω, δεν θα ήταν κατάλληλες για μόνιμη κατοίκηση.

Πού βρίσκεται το σασσανιδικό παλάτι Σεροουστάν;

Το σασσανιδικό παλάτι βρίσκεται 14 χιλιόμετρα νότια της πόλης Σεροουστάν, στον δρόμο Σιράζ–Φασά. Οδικώς, η απόσταση μεταξύ Σιράζ και του παλατιού είναι περίπου δύο ώρες. Στον δρόμο Σιράζ–Σεροουστάν, πέντε χιλιόμετρα μετά τη Φασά, μια μεγάλη πινακίδα υποδεικνύει τον δρόμο που οδηγεί στο παλάτι Σεροουστάν. Ακολουθώντας τον δρόμο αυτό για πέντε ακόμη χιλιόμετρα, το παλάτι εμφανίζεται.

Ένας άλλος τρόπος πρόσβασης είναι μέσω του αυτοκινητοδρόμου Σιράζ–Σεροουστάν από τον δρόμο Σιράζ–Μπαντάραμπας. Σε αυτή τη διαδρομή πρέπει να κινηθεί κανείς προς Μπαντάραμπας και στη συνέχεια να στρίψει προς τον δρόμο Χαβαράν–Σεροουστάν. Μετά από μερικά χιλιόμετρα και περνώντας το στρατόπεδο Σαχίντ Μπεχέστι του Σεροουστάν, λίγο πριν φτάσει κανείς στην περιοχή Πουζέ-Ναζαραμπάντ, υπάρχει ένας χωματόδρομος που οδηγεί στο παλάτι.

Η καλύτερη εποχή για επίσκεψη στο μνημείο είναι η άνοιξη ή οι αρχές του φθινοπώρου.

Εθνική και διεθνής καταχώρηση του σασσανιδικού παλατιού Σεροουστάν

Το παλάτι καταχωρήθηκε το 1931 (1310 ηλιακού ημερολογίου) στον κατάλογο των εθνικών μνημείων του Ιράν. Το 2018 (1397 ηλιακού ημερολογίου) το σασσανιδικό παλάτι Σεροουστάν εντάχθηκε επίσης στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO ως τμήμα του «Αρχαιολογικού Τοπίου των Σασσανιδών της Φαρς».