Κενταβάν, το πιο παράξενο χωριό του Ιράν

Βρίσκεται σε απόσταση 18 χιλιομέτρων από την Σκου και 48 χιλιομέτρων από την Τεμπρίζ, στην πλαγιά του βουνού «Σουλτάν Νταγκί», ένα παράξενο χωριό που, σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, η κατοίκηση σε αυτό χρονολογείται πριν από επτά χιλιάδες χρόνια: το χωριό Κενταβάν, ένα χωριό με σπίτια σκαλισμένα μέσα στους βράχους.

Ιστορία του χωριού Κενταβάν

Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η ανθρώπινη κατοίκηση στην περιοχή του χωριού Κενταβάν χρονολογείται πριν από επτά χιλιάδες χρόνια. Ωστόσο, θεωρείται πιθανό το χωριό Κενταβάν να δημιουργήθηκε τον 13ο αιώνα μ.Χ. (7ος αιώνας σε περσικό ημερολόγιο). Πιθανότατα, οι πρώτοι κάτοικοι ήταν άνθρωποι από το χωριό Χιλέβουρ, που βρίσκεται 2 χιλιόμετρα δυτικά του Κενταβάν. Λόγω της εισβολής των Μογγόλων, εγκατέλειψαν το χωριό τους και μετανάστευσαν σε περιοχές με φυσικά χαρακτηριστικά που τους προσέφεραν καλύτερη προστασία.

Παρά αυτήν την ισχυρή πιθανότητα, υπάρχουν και άλλες θεωρίες για την ίδρυση του χωριού: μερικοί πιστεύουν ότι το Κενταβάν δημιουργήθηκε από νομάδες που μετανάστευαν κάθε καλοκαίρι σε αυτή την περιοχή. Αυτοί έμεναν προσωρινά σε σκαλιστά σπίτια, και στη συνέχεια όλοι ή μέρος τους εγκαταστάθηκαν μόνιμα εκεί για να αποφύγουν τις δυσκολίες της νομαδικής ζωής. Άλλοι θεωρούν ότι το χωριό δημιουργήθηκε από πολεμιστές που επέλεξαν την περιοχή για να σκαλίσουν οχυρωματικά καταφύγια, τα οποία σταδιακά μετατράπηκαν σε κατοικίες.

Πιθανότατα, τα πρώτα σπίτια σκαλίστηκαν εκεί όπου βρίσκεται το παλιό τζαμί του χωριού. Με την αύξηση των κατοίκων, τα σπίτια επεκτάθηκαν πρώτα στα ανατολικά και μετά στα δυτικά. Σύμφωνα με μαρτυρίες, παλιά κάθε νέος που ήθελε να παντρευτεί μια κοπέλα από το χωριό ήταν υποχρεωμένος να έχει σκαλίσει ένα σπίτι μέσα στον βράχο. Έτσι, όσοι ήθελαν να παντρευτούν πρώτα έσκαβαν το σπίτι τους.

Χαρακτηριστικά του χωριού Κενταβάν

Το Κενταβάν βρίσκεται στο φαράγγι «Βίντερ» ή «Σκουτσαϊ» του όρους Σαχάντ. Ο καιρός είναι κρύος και σκληρός το χειμώνα και ήπιος το καλοκαίρι. Ένα φυσικό ιαματικό νερό κοντά στο χωριό έχει προσθέσει στη φήμη του. Από μακριά, το χωριό φαίνεται σαν μερικοί ψηλοί βράχοι, αλλά καθώς πλησιάζεις αποκαλύπτονται πόρτες και παράθυρα πάνω στους βράχους. Τα σπίτια που σκαλίστηκαν μέσα στους βράχους παραμένουν κατοικήσιμα χωρίς μεγάλες επισκευές, ακόμα και μετά από αιώνες.

Τα σπίτια είναι κυρίως διώροφα, με κουζίνα, αποθήκη και σταύλο στον κάτω όροφο και τραπεζαρία, υπνοδωμάτια και σαλόνι στον πάνω όροφο. Από αρχιτεκτονικής άποψης, το χωριό μοιάζει με την περιοχή Γκιόρμε στην Καππαδοκία της Τουρκίας.

Τι σημαίνει το όνομα Κενταβάν;

Παλαιότερα το χωριό ονομαζόταν «Κεντζάν», που προέρχεται από το ρήμα «σκάβω» και αναφέρεται στο σκαλιστό των σπιτιών μέσα στους βράχους του ηφαιστειακού βουνού Σαχάντ. Κάποιοι θεωρούν ότι το όνομα προέρχεται από την κυψέλη («κεντού») και την ενασχόληση των κατοίκων με την μελισσοκομία, αφού υπήρχαν πολλές κυψέλες στην περιοχή. Άλλοι λένε ότι το όνομα αποτελείται από τρεις λέξεις: «κέντι» (αυτό), «αού» (σπίτι) και «βάν» (κατάληξη τοποθεσίας), που σημαίνει «σπίτι του εαυτού», υπογραμμίζοντας την αυτονομία κάθε οικογένειας στο σκαλιστό σπίτι της.

Μοναδικά χαρακτηριστικά του χωριού Κενταβάν

Το πιο ξεχωριστό χαρακτηριστικό του Κενταβάν είναι ο τρόπος κατασκευής των σπιτιών. Αυτή η μέθοδος ζωής συμβολίζει την αρμονική συμβίωση ανθρώπου και φύσης, καθώς τα σπίτια δημιουργήθηκαν χωρίς χρήση επιπλέον υλικών, με ελάχιστη παρέμβαση στη φύση, σκαλίζοντας τους βράχους. Παρ’ όλα αυτά, οι κάτοικοι φρόντιζαν την αισθητική των σπιτιών τους, προσθέτοντας πόρτες, φεγγίτες και παράθυρα με διακοσμητική χάραξη.

Εθνική καταχώριση

Τα μοναδικά χαρακτηριστικά του χωριού Κενταβάν οδήγησαν στην εγγραφή του στον Εθνικό Κατάλογο Μνημείων του Ιράν το 1997 (1376 περσικό ημερολόγιο).