Στην παραδοσιακή δομή των παλαιών πόλεων του Ιράν, οι αγορές αποτελούσαν ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία και θεωρούνταν η καρδιά της οικονομίας της πόλης. Συνήθως οι αγορές ήταν τόποι πώλησης διαφόρων ειδών, αλλά μερικές φορές κάποιες αγορές ήταν αφιερωμένες στην πώληση ενός συγκεκριμένου προϊόντος. Επιπλέον, σε ορισμένες αγορές υπήρχαν και εργαστήρια παραγωγής όπου οι παραγωγοί πουλούσαν απευθείας τα προϊόντα τους στους πελάτες. Η σημασία κάθε αγοράς αντιστοιχούσε στη γεωγραφική και οικονομική σημασία της πόλης στην οποία βρισκόταν. Έτσι, σε μια πόλη όπως η Σιράζ, που ήταν μία από τις μεγάλες πόλεις της περιοχής, μια αγορά όπως η Βακίλ, που ιδρύθηκε από τον βασιλιά της εποχής, είχε μεγάλη σημασία.
Η Σιράζ ήταν η πρωτεύουσα του Ιράν κατά την εποχή των Ζαντιών, και η κατασκευή μιας αγοράς εκεί θεωρούνταν εργαλείο για την κατεύθυνση της οικονομικής ροής ολόκληρης της χώρας.
Χαρακτηριστικά και αρχιτεκτονική της αγοράς Βακίλ
Σε αντίθεση με το οχυρό Καρίμ Χανί, που ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από δύο χρόνια, η αγορά Βακίλ κατασκευάστηκε μέσα σε μια διαδικασία που διήρκεσε 21 χρόνια. Η κατασκευή ξεκίνησε το 1758 και ολοκληρώθηκε το 1769. Για την κατασκευή της αγοράς χρησιμοποιήθηκαν γύψος, τούβλο και ασβέστης, ενώ οι τοίχοι στηρίζονται σε βάσεις από λαξευμένους λίθους. Η αρχιτεκτονική της αγοράς μοιάζει με αυτή της αγοράς Κεϊσάρια της Λαρ, και στο κέντρο της, εκεί που συναντώνται τέσσερις στοές, υπάρχει ένας τετράγωνος θόλος (τσχαρσοκ). Στο παρελθόν υπήρχε μια μεγάλη κρήνη κάτω από αυτό το τσχαρσοκ, φτιαγμένη από μάρμαρο. Το νερό της κρήνης τροφοδοτούνταν από έναν αγωγό που περνούσε κάτω από την αγορά των δερματοτεχνιτών. Σήμερα, επειδή το δάπεδο της αγοράς έχει ανεβεί, δεν υπάρχει πλέον ίχνος αυτής της κρήνης.
Η αγορά Βακίλ διαθέτει 74 θόλους (τάγκ εζι) με ύψος 11 μέτρα. Από αυτή την άποψη, η αγορά Βακίλ είναι ψηλότερη από άλλες αγορές στο Ιράν. Ωστόσο, σήμερα η απόσταση μεταξύ οροφής και δαπέδου έχει μειωθεί λόγω της ανύψωσης του δαπέδου κατά περίπου ένα μέτρο.
Η αγορά έχει πέντε εισόδους και τρεις ζώνες με διαφορετικό σκοπό:
-
Μονοπάτι για τη διέλευση των πελατών,
-
Περιοχή των καταστημάτων, που είναι δύο σκαλοπάτια ψηλότερα από το επίπεδο του δαπέδου για να αποτρέπεται η εισροή νερού σε περίπτωση πλημμύρας,
-
Χώρος καταστημάτων όπου εκτίθενται και πωλούνται τα εμπορεύματα.
Η αγορά Βακίλ θεωρείται ένας συνδυασμός της αγοράς Κεϊσάρια της Λαρ και των μεγάλων παζαριών της Ισφαχάν που κατασκευάστηκαν στην εποχή του Σαχ Αμπάς (1587–1629). Σε σχέση με άλλες παρόμοιες αγορές, η αγορά Βακίλ έχει μεγαλύτερο πλάτος, διευκολύνοντας την κίνηση του κόσμου και τη μεταφορά των εμπορευμάτων.
Η αγορά αποτελείται από διάφορα τμήματα, όπως:
-
η μεγάλη αγορά (όπου πωλούνται διάφορα είδη),
-
η αγορά των υφασματεμπόρων,
-
η αγορά των ραφτών,
-
η αγορά των καπέλων,
-
η αγορά των σαμαράδων,
-
και η αγορά των σιδεράδων.
Λωρίδες της αγοράς Βακίλ
Η βόρεια λωρίδα είναι το κύριο τμήμα της αγοράς, ξεκινά από την πύλη της Ισφαχάν και καταλήγει στο παζάρι Μοσσίρ. Περιλαμβάνει 41 ζεύγη καταστημάτων και 48 θόλους, με τα καταστήματα να βρίσκονται αντικριστά. Τα περισσότερα καταστήματα αυτής της λωρίδας είναι διώροφα και διαθέτουν αποθήκες στο πίσω μέρος.
Μια άλλη λωρίδα που ξεκινά από το Τζαμί Βακίλ είναι γνωστή ως η αγορά των σιδεράδων και περιλαμβάνει 11 ζεύγη καταστημάτων. Επίσης, στην είσοδο του καραβανσεράι Βακίλ, που σήμερα είναι γνωστό ως «Καραβανσεράι του Ελέφαντα», δραστηριοποιούνται οι υφασματέμποροι και οι δερματοτεχνίτες. Αν θέλετε να δείτε χειροτεχνήματα από τη Σιράζ, μην παραλείψετε να επισκεφτείτε αυτό το μέρος!
Στο ανατολικό τμήμα της ανατολικής-δυτικής λωρίδας υπάρχει ένας τετράγωνος θόλος γνωστός ως αγορά των εραστών, όπου βρίσκονται 19 ζεύγη καταστημάτων. Εκεί κυρίως πωλούνται χαλιά, ενώ υπάρχουν και μερικά καταστήματα αρωματοποιίας. Στο δυτικό τμήμα αυτής της λωρίδας υπάρχουν επίσης τετράγωνος θόλος και 10 ζεύγη καταστημάτων που εξειδικεύονται στην πώληση χειροποίητων χαλιών.
Εθνική Καταγραφή της Αγοράς Βακίλ
Η αγορά Βακίλ καταχωρήθηκε το 1972 (1351 σε ηλιακό ημερολόγιο) στον κατάλογο των εθνικών μνημείων του Ιράν.
