Έρημοι του Ιράν

Ένα μεγάλο μέρος από τις εσωτερικές πεδιάδες του Ιράν καθώς και πολλές εκτάσεις στην ορεινή ενδοχώρα καλύπτονται από ερήμους. Οι δύο πιο γνωστές έρημοι του Ιράν είναι:

Η έρημος Dasht-e Kavir (Μεγάλη Αλμυρή Έρημος): με έκταση 97945 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αυτή η έρημος βρίσκεται στο ανατολικό κέντρο του Ιράν και καλύπτει τμήματα των επαρχιών Σεμνάν, Ισφαχάν, Γιαζντ και Χορασάν. Το μήκος της είναι 675 χλμ και το πλάτος της (από βορρά προς νότο) κυμαίνεται από 100 έως 300 χλμ. Η ετήσια βροχόπτωση σε αυτή την έρημο είναι περίπου 100 mm. Η θερμοκρασία νύχτας και ημέρας κυμαίνεται μεταξύ μηδέν και 70 βαθμών Κελσίου ανάλογα με την εποχή του χρόνου.

Η έρημος Dasht-e Lut (έρημος Lut): είναι η δεύτερη μεγαλύτερη έρημος του Ιράν με έκταση 95800 τετραγωνικών χιλιομέτρων και βρίσκεται μεταξύ των επαρχιών Χορασάν, Κερμάν και Γιαζντ και θεωρείται μια από τις πιο ξηρές και πιο θερμές ερήμους του κόσμου. Το μήκος αυτής της ερήμου, από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά, είναι περίπου 700 χλμ και το πλάτος της κυμαίνεται από 50 έως 150 χλμ. Η έρημος Λουτ μπορεί να χωριστεί σε Βόρεια Λουτ και Νότια Λουτ. Η Βόρεια  Λουτ ξεκινά κοντά στην Ταμπάς και συνδέεται με την έρημο Dasht-e Kavir μέσω ενός στενού στα νότια του Ραμπάτ Χαν. Η νότια Λουτ, από την άλλη πλευρά, καταλήγει στους πρόποδες του Σιστάν και Μπαλουτσεστάν στα ανατολικά και στην οροσειρά Τζαμπάλ Μπαζάρ, Πλοβάρ και Τζοπάρ στην επαρχία Κερμάν.

Οι δύο έρημοι Dasht-e Lut και Dasht-e Kavir καλύπτουν μια μεγάλη περιοχή του Ιράν και,  όπως σωστά είπε ο Alfons Gabriel, ολόκληρη η ζώνη της ερήμου (του Ιράν), που εκτείνεται από τα βουνά Alborz έως το Baluchistan, είναι γεμάτη αλυκές. Υπολογίζεται ότι καλύπτουν περίπου το ένα τρίτο της επιφάνειας της χώρας. Επίσης, το χαμηλότερο σημείο της ενδοχώρας του Ιράν (μετά τις βόρειες και νότιες παράκτιες περιοχές) - που βρίσκεται σε υψόμετρο επιφάνειας 56 μέτρων, βρίσκεται στη λεκάνη του Λουτ, ενώ το μέσο υψόμετρο της επιφάνειας του Ιράν είναι πάνω από 1200 μέτρα.

Εκτός από τις δύο παραπάνω απέραντες ερήμους, ορισμένα μέρη των οποίων ονομάζονται επίσης με διαφορετικά ονόματα, το Ιράν έχει πολλές άλλες ερήμους, τα ονόματα και τα χαρακτηριστικά ορισμένων από τα οποία είναι τα εξής.

- Έρημος Namak, μια μεγάλη αλμυρή έρημος στα βορειοανατολικά του Tabas στην επαρχία του νότιου Χορασάν, με μήκος 60 και μέσο πλάτος 17 χλμ και έκταση 660 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
- Αλυκή Sirjan, με μήκος 57 χλμ και έκταση 450 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην επαρχία Κερμάν.

- Έρημος Abarkooh, μια μεγάλη αλμυρή έρημος με έκταση περίπου 1320 τετραγωνικά χιλιόμετρα και μήκος 65 χιλιόμετρα στην επαρχία Γιαζντ.

- Kavir Dar Anjir, αλμυρή έρημος με μήκος 95 km και πλάτος 15 χλμ, και έκταση 920 τετραγωνικών χιλιομέτρων στο Ardakan και το Bafgh της επαρχίας Γιαζντ.

- Έρημος Saghand, αλμυρή έρημος με έκταση 105 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην πόλη Ardakan της επαρχίας Γιαζντ.

- Έρημος Siahkooh, αλμυρή έρημος μήκους 65 χλμ και πλάτους 15 χλμ και έκταση 940 τετραγωνικών χιλιομέτρων χαμηλά στις πόλεις Nain και Ardakan στις επαρχίες Ισφαχάν και Γιαζντ, αντίστοιχα.

- Έρημος Marous, αλυκή έκτασης 340 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην πόλη Mehriz της επαρχίας Γιαζντ. Το μήκος αυτής της ερήμου είναι 60 χιλιόμετρα.

Εκτός από την έρημο Meighan κοντά στην πόλη Arak, η οποία μετατρέπεται σε λίμνη κατά την περίοδο των βροχών, σχεδόν όλες οι έρημοι του Ιράν βρίσκονται στην ανατολική πλευρά της χώρας και ως εκ τούτου η πυκνότητα πληθυσμού σε αυτό το τμήμα του Ιράν είναι πολύ χαμηλότερη από το δυτικό μέρος. Μεταξύ άλλων ερήμων του Ιράν μπορεί να γίνει αναφορά στις ερήμους Mesr, Marnjab, Zardgah, Rig-e Zarrin, Khor και Biyabank.

Ο Daniel Klinski έχει συζητήσει τα χαρακτηριστικά περίπου 60 ερήμων στο Ιράν και, όπως πολλοί ερευνητές γεωγραφίας, πιστεύει ότι οι υπάρχουσες έρημοι είναι τα απομεινάρια λιμνών που έχουν σταδιακά στερέψει λόγω της κλιματικής αλλαγής στην ύστερη Εποχή των Παγετώνων (περίπου 12.000 χρόνια πριν).

Πηγές

- Klinsky, Daniel, Έρημοι του Ιράν, μετάφραση στα περσικά από τον Δόκτορα Abbas Pashaei, Γεωγραφική Οργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων, Τεχεράνη 2002.

- Jafari Abbas, Ιρανική Γεωγραφία, Εγκυκλοπαίδεια Ιρανικής Γεωγραφίας, Gitashenasi, Τεχεράνη, 2000.

- Gabriel, Alfons, Durch Persiens Wüsten (Through Persia’s Deserts), μετάφραση στα περσικά από τον Faramarz Najd Sami’i, Εκδόσεις Astan-e Quds-e Razavi, Μασχάντ, 2002.

- Εθνικό Χαρτογραφικό Κέντρο του Ιράν, Άτλας Γεωλογίας (Εθνικός Άτλας του Ιράν), Δεύτερη Έκδοση, (Οργανισμός Διαχείρισης και Σχεδιασμού), Τεχεράνη, 2003.