Ο Τάφος των Δουκμάλ, ο τόπος ταφής δύο σημαντικών προσωπικοτήτων της ιστορίας της ιρανικής λογοτεχνίας και τέχνης

Η Ταμπρίζ είναι μια από τις σημαντικές πόλεις του Ιράν, η οποία καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας αποτέλεσε κέντρο προσοχής για τους ανθρώπους και τους καλλιτέχνες αυτής της χώρας. Γι’ αυτό, πολλοί διακεκριμένοι λογοτέχνες, επιστήμονες, καλλιτέχνες, πολιτικοί και κοινωνικοί παράγοντες αναδείχθηκαν εδώ και προσέφεραν σημαντικές υπηρεσίες στον ιρανικό πολιτισμό και την τέχνη. Στην Ταμπρίζ, ο Τάφος των Ποιητών (Maqbara-ye Ash-shu‘ara) αναγνωρίζεται ως τόπος ταφής πολλών διαπρεπών λογοτεχνών, ποιητών και καλλιτεχνών της πόλης. Ωστόσο, στον Τάφο των Δουκμάλ (Maqbara-ye Dukmal) έχουν ταφεί επίσης μερικές από τις γνωστές προσωπικότητες της ιστορίας της Ταμπρίζ.

Η προέλευση του ονόματος του Τάφου των Δουκμάλ

Ο τάφος πήρε το όνομά του από δύο διάσημες προσωπικότητες που είναι θαμμένες εκεί, οι οποίες και οι δύο ονομάζονταν «Καμάλ»: ο Καμάλ-αδ-Ντιν Μασούντ Χατζάντι και ο Καμάλ-αδ-Ντιν Μπεζάντ.

Καμάλ-αδ-Ντιν Μασούντ Χατζάντι

Ο Χατζάντι ήταν ποιητής από το Τατζικιστάν. Κατά την επιστροφή του από το προσκύνημα στη Μέκκα, πέρασε από την Ταμπρίζ, αγάπησε την πόλη και τους κατοίκους της και αποφάσισε να μείνει εκεί. Ο τότε κυβερνήτης της πόλης του χάρισε ως τιμή έναν μικρό κήπο στην περιοχή Μπιλάνκουχ, όπου ο Χατζάντι ίδρυσε ένα μοναστικό συγκρότημα και εγκαταστάθηκε εκεί. Τελικά, πέθανε το 792 ή 808 Εγίρας (1390 ή 1405 μ.Χ.) και τάφηκε στον ίδιο κήπο.

Λόγω των κοινών πολιτιστικών και γλωσσικών στοιχείων μεταξύ του Ιράν και του Τατζικιστάν, ο τάφος του Χατζάντι φιλοξενεί σήμερα κάθε χρόνο πολλούς ανθρώπους του πολιτισμού από το Τατζικιστάν και θεωρείται ένα από τα κύρια κέντρα πολιτιστικής ανταλλαγής μεταξύ των δύο χωρών.

Καμάλ-αδ-Ντιν Μπεζάντ

Ο Μπεζάντ θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Ιρανούς ζωγράφους και εικονογράφους όλων των εποχών. Γεννήθηκε στη Χεράτ, αλλά ο Σαχ Ισμαήλ Σαφαβί τον κάλεσε στην Ταμπρίζ, που τότε ήταν η πρωτεύουσα. Ο Μπεζάντ πέθανε το 1535 μ.Χ. (942 Εγίρας) στην Ταμπρίζ και τάφηκε δίπλα στον Καμάλ-αδ-Ντιν Χατζάντι.

Οι ιστορικοί έχουν γράψει πολλά για τις υπηρεσίες και την προσωπικότητα του Μπεζάντ. Λόγω της επιρροής και της διοικητικής του ικανότητας, υπηρέτησε ως επικεφαλής της βασιλικής βιβλιοθήκης του Σαχ Ισμαήλ Α’. Ζούσε κατά τη διάρκεια τεσσάρων Σαφαβίδων βασιλιάδων και ήταν ιδιαίτερα σεβαστός και από τους τέσσερις.

Η προσοχή του στη σύνδεση της καλής γραφής με το σχέδιο, καθώς και η προσήλωση στον πραγματικό κόσμο γύρω του, αποτελούν την κληρονομιά που άφησε στους μαθητές του. Για αυτό θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της εποχής του. Σε παλαιότερες πηγές, η επιρροή του Μπεζάντ δεν τονίζεται τόσο πολύ, αλλά αναγνωρίζεται ως κορυφαία μορφή της εποχής του.

Άλλες προσωπικότητες θαμμένες στον Τάφο των Δουκμάλ

Ο τάφος φιλοξενεί επίσης τον Νιζάμ-αδ-Ντιν Σουλτάν Μοχάμαντ, ζωγράφο της περιόδου των Σαφαβιδών, του οποίου η συνεισφορά στην τέχνη της Ταμπρίζ θεωρείται πολύ σημαντική, μερικές φορές σε επίπεδο συγκρίσιμο με τον Καμάλ-αδ-Ντιν Μπεζάντ.

Άλλη σημαντική προσωπικότητα είναι ο Σουλτάν Μοχάμαντ Ματζλαντ, ειδικός στην κατασκευή βιβλίων κατά την περίοδο των Σαφαβιδών. Συνέβαλε σημαντικά στην τέχνη της βιβλιοδεσίας και της χειρογράφου παραγωγής, αλλά λόγω της ταπεινότητάς του δεν υπέγραφε τα έργα του, με αποτέλεσμα να παραμένει ανώνυμος.

Άλλοι όπως οι Μουλάνα Σαρουάνι και Μουλάνα Τουσί αναφέρονται επίσης ως γνωστές προσωπικότητες που έχουν ταφεί εδώ, αλλά εκτός από τον Μπεζάντ και τον Χατζάντι, η ακριβής θέση ταφής των άλλων δεν είναι γνωστή.

Τοποθεσία του Τάφου των Δουκμάλ

Ο Τάφος των Δουκμάλ βρίσκεται στο κέντρο ενός κήπου στην περιοχή Μπιλάνκουχ της Ταμπρίζ, γνωστού ως «Κήπος του Καμάλ». Η είσοδος του κήπου βρίσκεται στα βόρεια, ενώ οι τάφοι του Καμάλ-αδ-Ντιν Μπεζάντ και του Καμάλ-αδ-Ντιν Χατζάντι βρίσκονται στο υπόγειο του κτιρίου.

Στο παρελθόν, ο χώρος λειτουργούσε ως νεκροταφείο, αλλά εγκαταλείφθηκε σταδιακά. Το 1959 μ.Χ. (1338 στο ιρανικό ημερολόγιο) κίνησε το ενδιαφέρον των κατοίκων, αργότερα έγινε αποκατάσταση και τοποθετήθηκε μνημείο. Τη δεκαετία του 2010 (1390 στο ιρανικό ημερολόγιο) δημιουργήθηκε ένα παραδοσιακό συγκρότημα στον χώρο, που μετατράπηκε σε σχολή εικονογραφίας. Σήμερα, ο Τάφος των Δουκμάλ καταλαμβάνει έκταση 6.000 τ.μ. και περιλαμβάνει αίθουσες διδασκαλίας, στούντιο, εξειδικευμένη βιβλιοθήκη, εκθεσιακή γκαλερί, μουσειακό τμήμα και διοικητικές υπηρεσίες.

Εθνική καταχώριση

Το κτίριο καταχωρίστηκε στον κατάλογο των εθνικών μνημείων του Ιράν το 1998 μ.Χ. (1377 στο ιρανικό ημερολόγιο).