Το Κάστρο της Κόρης, προστάτης της Σασσανιδικής πρωτεύουσας

Επαρχία Φαρς

Η επαρχία Φαρς, για περίπου 400 χρόνια, υπήρξε η πρωτεύουσα της δυναστείας των Σασσανιδών και φιλοξενεί πλήθος ιστορικών μνημείων. Το Κάστρο της Κόρης (Qal'eh Dokhtar), που είχε χτιστεί ως αμυντικό φρούριο και χρησιμοποιούνταν για την προστασία της αρχαίας σασσανιδικής πόλης, βρίσκεται στην περιφέρεια του νομού Φιρούζαμπαντ και απέχει περίπου 110 χιλιόμετρα από τη Σιράζ. Το οικοδόμημα αυτό καταχωρήθηκε το 1938 ως εθνικό μνημείο στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς του Ιράν.

Ιστορία του Κάστρου της Κόρης – Φιρούζαμπαντ

Σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα, το Κάστρο της Κόρης ιδρύθηκε το έτος 224 μ.Χ. Ο σκοπός της κατασκευής του ήταν η προστασία της ιστορικής πόλης Γκορ (γνωστή και ως «Αρντασίρ Χορέ» ή «Φαρντ Αρντασίρ»), η οποία εκείνη την εποχή θεωρούνταν η πρωτεύουσα των Σασσανιδών. Για αυτόν τον λόγο χτίστηκε στην κορυφή ενός βουνού, ώστε να έχει πλήρη οπτική εποπτεία της περιοχής γύρω του. Το κάστρο επιτηρεί τα πέριξ της κοιλάδας Τανγκαμπ. Από τη βάση του βουνού, μια ελικοειδής σκάλα οδηγεί στην είσοδο του κάστρου, διευκολύνοντας την ανάβαση.

Η Πόλη Γκορ

Η πόλη Γκορ ήταν χτισμένη σε μια σχετικά επίπεδη πεδιάδα και, χάρη στα γύρω της ψηλά βουνά που λειτουργούσαν ως φυσικό οχυρό, προσέλκυσε το ενδιαφέρον των βασιλιάδων των Σασσανιδών. Επιπλέον, κοντά στην πόλη υπήρχαν πλούσιες πηγές νερού, που της προσέδιδαν μεγάλο πλεονέκτημα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμη και πριν από τους Σασσανίδες, οι Αχαιμενίδες βασιλείς είχαν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιοχή και είχαν ιδρύσει εκεί μια ακμάζουσα πόλη. Ωστόσο, κατά την εισβολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Περσία το 330 π.Χ., η πόλη καταστράφηκε με τεχνητή πλημμύρα. Παρ’ όλα αυτά, ο Αρντασίρ Μπαμπακάν (ο οποίος βασίλεψε από το 224 έως το 242 μ.Χ.) ανέστησε την πόλη και της επανέφερε την ευημερία και τη μεγαλοπρέπεια.
Η πόλη Γκορ ιδρύθηκε από τον Αρντασίρ Μπαμπακάν με κυκλικό πολεοδομικό σχέδιο, διαμέτρου 1.950 μέτρων. Ο ίδιος οδήγησε τα νερά του ποταμού Νταλκί προς την πόλη για την ανάπτυξη της γεωργίας και την ενίσχυση της ευημερίας της. Την όρισε ως την πρωτεύουσά του. Η πόλη διέθετε τέσσερις πύλες, ενώ το βασιλικό ανάκτορο ήταν χτισμένο στο κέντρο της.

Ετυμολογία του ονόματος

Η θρησκεία που κυριαρχούσε την εποχή των Σασσανιδών ήταν ο Μιθραϊσμός. Οι Μιθραϊστές τιμούσαν την Ανάχιτα ως θεότητα των υδάτων και της απέδιδαν μεγάλο σεβασμό. Τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι ο παππούς του Αρντασίρ Μπαμπακάν υπήρξε ένας από τους σημαντικούς ιερείς του ναού της Ανάχιτα στην αρχαία πόλη Νταράμπγκερντ, ενώ ο πατέρας του, ο Σαπούρ Σασσανί, είχε την επίβλεψη του ίδιου ναού.
Η Ανάχιτα ήταν σύμβολο αγνότητας και αθωότητας. Γι' αυτόν τον λόγο, το φρούριο που χτίστηκε για την προστασία της σημαντικής πόλης Γκορ αποδόθηκε στην «Κόρη», ως αφιέρωμα στην θεά των Σασσανιδών.

Αρχιτεκτονική του Κάστρου της Κόρης

Η θεμελίωση του κάστρου καλύπτει σχεδόν 2.000 τετραγωνικά μέτρα και τα οχυρωματικά του έργα εκτείνονται από τα κατώτερα σημεία της κοιλάδας Τανγκαμπ μέχρι την κορυφή του βουνού. Το σχήμα του κτίσματος είναι ορθογώνιο, με διαστάσεις περίπου 120 επί 40 μέτρα. Τα βασικά υλικά κατασκευής είναι σοβάς και ακατέργαστη πέτρα. Οι περιμετρικοί τοίχοι ακολουθούν τις καμπυλότητες του εδάφους και είναι χτισμένοι πάνω σε απότομους βράχους. Το κάστρο σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο ώστε οι γκρεμοί στα βόρεια, δυτικά και νότια να λειτουργούν ως φυσικά εμπόδια ενάντια στους εισβολείς.
Σε όλους τους βράχους υπήρχαν παρατηρητήρια, ενώ η μοναδική είσοδος στο κάστρο ήταν μέσω μιας σκάλας στη νότια πλευρά, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα. Αυτή η είσοδος βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του κάστρου, στο νοτιοδυτικό του τμήμα.
Σε ένα τμήμα του κάστρου υπάρχει άνοιγμα σπηλαίου, που πιθανώς χρησίμευε ως μυστική δίοδος επικοινωνίας με την πόλη Γκορ. Κατά την επίθεση εχθρών, αυτό το πέρασμα χρησιμοποιούταν για την αποστολή ενισχύσεων, τροφίμων και πολεμοφοδίων.
Το κάστρο είχε στρατιωτική και οικιστική χρήση. Το κεντρικό του οικοδόμημα σχεδιάστηκε σε τρία επίπεδα, με τρεις βαθμιδωτές κατασκευές. Κάθε τμήμα έχει τη δική του αρχιτεκτονική και τα συνδέει μια σπειροειδής σκάλα. Στο τέρμα του κάστρου διακρίνονται τα ερείπια ενός εντυπωσιακού ανοιχτού χώρου (ιβάν) και ενός θόλου που τον στέγαζε.
Κοντά στο ανατολικό τείχος του κάστρου υπάρχει ένας χώρος, που σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, πιθανότατα χρησίμευε ως βασιλικό λουτρό.
Τα διακοσμητικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται στο Κάστρο της Κόρης θυμίζουν έντονα τα διακοσμητικά που χρησιμοποιήθηκαν από τους Αχαιμενίδες στα ανάκτορα της Περσέπολης.

Εθνική και Παγκόσμια Καταχώρηση του Κάστρου της Κόρης – Φιρούζαμπαντ

Το 2018 (1397 στο ιρανικό ημερολόγιο), το μνημείο καταχωρήθηκε ως μέρος του «Αρχαιολογικού Τοπίου των Σασσανιδών» στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Το τοπίο αυτό περιλαμβάνει οκτώ αρχαιολογικούς χώρους. Επίσης, το Κάστρο της Κόρης είχε ήδη καταχωρηθεί στον κατάλογο εθνικών μνημείων του Ιράν από το 1937 (1315 στο ηλιακό ημερολόγιο του Ιράν).