Μεχντί Αζαριαζντί: Ο Πατέρας της Ιρανικής Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας.

Μεχντί Αζαριαζντί: Ο Πατέρας της Ιρανικής Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας

Ο Μεχντί Αζαριαζντί υπήρξε ένας από τους πιο επιφανείς και επιτυχημένους σύγχρονους συγγραφείς παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας. Ζούσε πάντα στον μυστηριώδη και γεμάτο ζωντάνια κόσμο των παιδιών και πίστευε πως η μεγαλύτερη τους χαρά βρίσκεται στην ανάγνωση.

Ποιος Ήταν ο Μεχντί Αζαριαζντί;

Ο Μεχντί γεννήθηκε το 1922 στη συνοικία Χοραμσάχ στα περίχωρα της πόλης Γιαζντ. Όπως υποδηλώνει το επώνυμό του, οι πρόγονοί του ήταν Ζωροάστρες. Ο πατέρας του ήταν αγρότης, και όπως συνέβαινε με πολλά παιδιά της εποχής του, ο Μεχντί βοηθούσε από μικρός στις γεωργικές εργασίες. Κατά τη νεότητά του εργάστηκε ως χτίστης, αλλά και σε ένα εργαστήριο κατασκευής καλτσών. Μετά από κάποιο διάστημα, ο ιδιοκτήτης του εργαστηρίου αποφάσισε να ανοίξει ένα βιβλιοπωλείο στη Γιαζντ και επέλεξε τον Μεχντί ως έναν από τους υπαλλήλους. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε την αφετηρία της σχέσης του Αζαριαζντί με τα βιβλία και τη λογοτεχνία.

Έπειτα από ένα διάστημα στο βιβλιοπωλείο, ο Αζαριαζντί μετέβη στην Τεχεράνη, όπου εργάστηκε σε τυπογραφείο. Εκεί γεννήθηκε η ιδέα του να ξαναγράψει παλιές περσικές ιστορίες με απλή γλώσσα, ώστε να είναι κατανοητές από τα παιδιά. Αυτή η απόφαση οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου τόμου του βιβλίου «Καλές Ιστορίες για Καλόπαιδα». Η θερμή υποδοχή που έλαβε τον ώθησε να συνεχίσει και να γράψει ακόμη επτά τόμους της σειράς, καθώς και δέκα τόμους της σειράς «Νέες Ιστορίες από Αρχαία Βιβλία». Επιπλέον, συνέγραψε περίπου 30 ακόμη βιβλία, όπως τα: «Ματναβί για Παιδιά», «Μαθήματα Σκακιού», «Μαθήματα Φωτογραφίας» και «Απλές Ιστορίες».

Ο Ιρανός αυτός συγγραφέας δεν παντρεύτηκε ποτέ και δεν ανέλαβε ποτέ καμία κρατική θέση. Αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του στο διάβασμα και τη συγγραφή. Απεβίωσε το 2009 στην Τεχεράνη, σε ηλικία 87 ετών, και τάφηκε στην πατρίδα του, τη Γιαζντ.

Χαρακτηριστικά του Έργου του Αζαριαζντί

Τα περισσότερα έργα του ήταν διασκευές παλαιών περσικών κειμένων και αφηγήσεις της ζωής ιστορικών προσωπικοτήτων. Για παράδειγμα, οι οκτώ τόμοι της σειράς «Καλές Ιστορίες για Καλόπαιδα» περιλαμβάνουν ιστορίες από:

• Καλίλα και Ντίμνα (περσική απόδοση του ινδικού Παντσατάντρα),

• Μαρζμπανναμέχ,

• Σαντμπάντναμεχ και Καμπούςναμεχ,

• το Μασναβί Μααναβί του Ρουμί,

• το Ιερό Κοράνι,

• το Γκολεστάν του Σααντί,

• και τη Ζωή των 14 Αλάθητων (Ιμάμηδων).

Η σειρά αυτή έχει μεταφραστεί στα ισπανικά, αρμενικά, κινεζικά και ρωσικά.

Το έργο «Καλές Ιστορίες για Καλόπαιδα» θεωρείται το πιο επανεκδοθέν παιδικό βιβλίο στο Ιράν, με πάνω από 60 επανεκδόσεις. Από τις ιστορίες αυτής της σειράς έχουν δημιουργηθεί πολλά άλλα έργα για παιδιά και εφήβους, μεταξύ των οποίων και σειρά κινουμένων σχεδίων 26 επεισοδίων με τον ίδιο τίτλο.

Λογοτεχνική Τεχνική και Ύφος

Το ύφος του Αζαριαζντί είναι εξαιρετικά απλό. Στα βιβλία του δεν εμφανίζεται ως ενήλικος που προσπαθεί να «παιδοποιήσει» τη γλώσσα του, αλλά ως ένα παιδί που αφηγείται ιστορίες στους συνομηλίκους του. Η τεχνική του στην αναδιήγηση ιστοριών ήταν μοναδική. Έδινε ιδιαίτερη έμφαση στις ηθικές και εκπαιδευτικές πτυχές των ιστοριών, καθιστώντας τα έργα του όχι μόνο διασκεδαστικά αλλά και παιδαγωγικά – βοηθώντας τα παιδιά να διακρίνουν το σωστό από το λάθος.

Ο Αζαριαζντί μπορεί να θεωρηθεί ο πρώτος Ιρανός συγγραφέας που επιχείρησε να ξαναγράψει τα αρχαία περσικά έργα για παιδιά και εφήβους. Απέδειξε την ομορφιά και τη διαχρονικότητα της περσικής λογοτεχνικής κληρονομιάς, σε μια εποχή που το νεωτερικό κίνημα στην περσική λογοτεχνία και ποίηση θεωρούσε τα παλιά έργα «παρωχημένα». Αυτή και μόνο η ανεκτίμητη προσφορά είναι αρκετή για να μείνει το όνομά του αιώνιο και φωτεινό στον ουρανό της περσικής λογοτεχνίας.

Εθνικές και Διεθνείς Τιμητικές Διακρίσεις

Ο Αζαριαζντί τιμήθηκε από την UNESCO το 1964, μετά την έκδοση του «Καλές Ιστορίες για Καλόπαιδα». Έλαβε επίσης πολλές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων τρία βραβεία καλύτερου παιδικού βιβλίου της χρονιάς από το Συμβούλιο Παιδικού Βιβλίου.

Ο Μεχντί Αζαριαζντί είναι γνωστός ως ο «Πατέρας της Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας στο Ιράν». Το 2023, η «Αφήγηση Ιστοριών στο Ιράν» καταχωρίστηκε στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Ιράν, σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στο σπίτι του. Επίσης, η 8η Ιουλίου, ημέρα του θανάτου του, έχει καθιερωθεί στο Ιράν ως «Εθνική Ημέρα Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας».