Ο Τάφος του Δαρείου Α’ και οι 2500 ετών επιγραφές του

Μέσα στην καρδιά ενός βουνού που ονομάζεται «Χουσεϊνκούχ», σε έναν ιστορικό χώρο που ονομάζεται Νακς Ρουστάμ, έχουν σκαφτεί τέσσερις πέτρινοι τάφοι για τους βασιλιάδες: Ξέρξη (βασίλευσε 485–465 π.Χ.), Δαρείος Α’ (βασίλευσε 522–486 π.Χ.), Αρταξέρξης Α’ (βασίλευσε 465–424 π.Χ.) και Δαρείος Β’ (423–404 π.Χ.). Οι τέσσερις αυτοί τάφοι είναι σχεδόν ίδιοι, αλλά ο τάφος του Δαρείου Α’ έχει μεγαλύτερη σημασία σε σχέση με τους άλλους τρεις, επειδή περιλαμβάνει πολλά επιγραφικά κείμενα σε σφηνοειδή γραφή.

Η καταγωγή των πέτρινων τάφων
Φαίνεται πως η παράδοση της ταφής σε πέτρινους τάφους κατά την περίοδο των Αχαιμενιδών προέρχεται από τους Μήδους. Οι τάφοι της Μήδειας περιόδου (678–549 π.Χ.), που βρίσκονται στη δυτική Ιράν, το αποδεικνύουν αυτό. Ωστόσο, το στυλ κατασκευής των αχαιμενιδικών τάφων στο Νακς Ρουστάμ, η εξωτερική εμφάνιση και τα εσωτερικά χαρακτηριστικά των τάφων, είναι εντελώς καινοφανή.

Ο τάφος του Δαρείου Α’
Το ύψος αυτού του τάφου από το έδαφος είναι 26 μέτρα. Με το πέρασμα των αιώνων, περίπου πέντε μέτρα χώματος έχουν συσσωρευτεί στη βάση των βράχων. Στο παρελθόν, το ύψος του τάφου έφτανε τα 38 μέτρα και η μεγαλοπρέπειά του ήταν πολύ πιο εντυπωσιακή από σήμερα. Όπως και οι άλλοι τρεις τάφοι, και ο τάφος του Δαρείου είναι κατασκευασμένος σε σχήμα σταυρού με ύψος 22 μέτρα και βραχίονες μήκους περίπου 11 μέτρων. Για να γίνει η ανάβαση πιο δύσκολη, το κάτω τμήμα του σταυρού είναι πλήρως λειασμένο.
Στην παράσταση πάνω από την είσοδο του τάφου, ένας μεσήλικας άνδρας απεικονίζεται να στέκεται μπροστά σε ένα θυμιατήριο και να προσεύχεται. Το σώμα του άνδρα, που έχει ύψος 2,7 μέτρα, πιστεύεται ότι είναι ο ίδιος ο Δαρείος.
Σύμφωνα με την ιστορία, ο Δαρείος Α’ θάφτηκε σε αυτόν τον τάφο μετά το θάνατό του το 486 π.Χ. Πιστεύεται πως ξεκίνησε την κατασκευή του τάφου ταυτόχρονα με την ανέγερση των παλατιών του Απαδανάι στην Σούσα και της Περσέπολης, και ότι ο τάφος είχε ετοιμαστεί αρκετά χρόνια πριν από το θάνατό του.
Μέσα στον τάφο υπάρχουν εννέα τάφοι, που δείχνουν ότι εκτός από τον ίδιο τον Δαρείο, υπήρχαν τάφοι για τους συγγενείς του. Λέγεται ότι οι γονείς του Δαρείου σκοτώθηκαν κατά την επίσκεψή τους στον τάφο του. Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι αρχικά δημιουργήθηκε μόνο ένας τάφος για τον Δαρείο, αλλά μετά το θάνατο των γονιών του προστέθηκαν δύο ακόμη και αργότερα, με το θάνατο της συζύγου και των παιδιών του ή την πρόβλεψη του θανάτου τους, προστέθηκαν άλλοι έξι τάφοι στον τάφο.
Στα ανάγλυφα του τάφου του Δαρείου χρησιμοποιήθηκαν χρώματα, με απομεινάρια μπλε χρώματος να εντοπίζονται πάνω στις κολόνες και σε κάποιες επιγραφές στα Ελαμικά και Περσικά από αρχαιολόγους. Επίσης, βρέθηκαν ίχνη καφέ, κόκκινου και πράσινου χρώματος.
Η κατασκευή τάφων μέσα σε πέτρα αποτέλεσε παράδειγμα που ακολούθησαν και άλλες δυναστείες αργότερα.

Αναγλυφικά κάτω από τον τάφο του Δαρείου Α’
Ακριβώς κάτω από τον τάφο υπάρχουν δύο μεγάλα αναγλυφικά που ανήκουν στην εποχή των Σασσανιδών. Και τα δύο αναπαριστούν βασιλιάδες που έχουν νικήσει τον εχθρό τους ενώ είναι επάνω σε άλογα. Το κάτω αναγλυφικό πιθανώς και το πάνω σίγουρα ανήκουν στον Βαραμ Β’ (βασίλευσε 274–293 μ.Χ.).

Οι επιγραφές του τάφου του Δαρείου Α’
Στο εξωτερικό μέρος του τάφου υπάρχουν δύο επιγραφές στις γλώσσες της Παλαιάς Περσικής, της Ελαμικής και της Ακκαδικής, με κείμενα που μοιάζουν με διαθήκη και συμβουλές.
Οι επιγραφές στον τάφο του Δαρείου Βασιλιά παίζουν σημαντικό ρόλο στην κατανόηση της πολιτικής, θρησκευτικής και κοινωνικής κατάστασης εκείνης της εποχής. Ο Δαρείος Βασιλιάς ήταν πολύ επιδέξιος στη δημιουργία αυτών των επιγραφών που περιγράφουν την ιστορική και κοινωνική ζωή της εποχής του. Μέσω αυτών των επιγραφών έχουμε πολύτιμες πληροφορίες για την Περσέπολη, τους Αχαιμενίδες και τη ζωή των ανθρώπων τότε.
Η πρώτη επιγραφή βρίσκεται στο πάνω μέρος του τάφου και η δεύτερη δίπλα στην είσοδο. Και οι δύο έχουν ποιητικό ύφος και αντανακλούν την προσωπικότητα και το πνεύμα του Δαρείου Α’. Στην πρώτη μιλάει σε γενικότερο κοινό, ενώ στη δεύτερη αναφέρεται σε θέματα που αφορούν τον ίδιο.
Μια τρίτη επιγραφή, που βρίσκεται κάτω από το κείμενο στην Ελαμική γλώσσα, είναι γραμμένη στην Αραμαϊκή και δυστυχώς σώζεται πολύ λίγη από αυτήν. Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως γράφτηκε περίπου 200 χρόνια μετά την κατασκευή του τάφου, μεταξύ 312 και 305 π.Χ.

Εθνική καταγραφή του τάφου του Δαρείου Α’
Το 1931 (1310 στην ιρανική χρονολογία), ο τάφος του Δαρείου Α’ καταγράφηκε με τον αριθμό 21 στον εθνικό κατάλογο μνημείων του Ιράν.